ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

9th FLYING BROOM INTERNATIONAL WOMEN'S FILM FESTIVAL

Οι γυναίκες κινηματογραφούν στην Άγκυρα

Ενώ η Τουρκία δικαζόταν για τη γενοκτονία των Αρμενίων στη Γαλλία, ενώ στη Θεσσαλονίκη επίσημα παρουσίαζαν το μνημείο για τη γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, ενώ στην ίδια πόλη συναντιόντουσαν οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών, ενώ στη Γενεύη συσκέπτονταν η Ευρωπαϊκή Ένωση με τις λατινικές χώρες, στην Άγκυρα γινόταν κάτι το μοναδικό: ένα Φεστιβάλ φτιαγμένο από γυναίκες και για γυναίκες! Από μόνο του αυτό το γεγονός ακούγεται σαν περίεργο: σε μια χώρα όπου ο μουσουλμανισμός θέλει να επικρατήσει, η γυναίκα αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, βγαίνει εμπρός και δημιουργεί. Και όμως, στην πραγματικότητα, τίποτε το περίεργο δεν υπήρξε, το Φεστιβάλ ήταν πλήρως ενταγμένο στην τοπική κοινωνία της Άγκυρας, κανένα δεν ξένισε, αναγνωρισμένο στο εξωτερικό, ένα σημαντικό γεγονός με πολλές προεκτάσεις. Άρα τέρμα τα στερεότυπα, καιρός είναι να δούμε τη γειτονική χώρα με βλέμμα λιγότερο εξωτικό και να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα: αν στην Ελλάδα είχαμε ένα παρόμοιο Φεστιβάλ πόσο κράξιμο θα έπεφτε; Τίποτε από αυτά δε συνέβη στην Τουρκία για το 9ο Flying Broom International Women’s Film Festival, το οποίο οι φίλοι του το καλούν απλά Flying Broom!

Τα πέριξ του Φεστιβάλ

Σχετικά με το πρόγραμμα των προβολών των Φεστιβάλ στην Ελλάδα, εδώ είχαμε ένα πιο ελαφρύ πρόγραμμα που μας επέτρεπε να κάνουμε ότι θέλουμε μέχρι το μεσημέρι. Αρπάξαμε την ευκαιρία για να κάνουμε ένα γύρο της πόλης, της τουρκικής πρωτεύουσας, που το ίδιο το Φεστιβάλ διοργάνωσε τη πρώτη μέρα των εργασιών του. Ένας χάρτης της πόλης ήταν ο βοηθός μας για να δούμε τα αξιοθέατα της πόλης. Πρώτη επιλογή ήταν το κάστρο της πόλης και οι γύρω μαχαλάδες, οι οποίοι, από ότι μάθαμε, ήταν η παλιά πόλη πριν η Άγκυρα να γίνει πρωτεύουσα του τουρκικού κράτους, από το 1923 και κέντρο του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος του Κεμάλ Ατατούρκ, τότε είχε 20 χιλιάδες κατοίκους, τώρα 6 εκατομμύρια ψυχές ζούνε εδώ, λιγότερο από τους μισούς που ζούνε στην Κωνσταντινούπολη.

Αυτονόητο ήταν ότι ο επόμενος σταθμός μας ήταν το Μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ, ένα τόπος γεμάτος ιστορικές αναφορές για τη νέα Τουρκία και τη μεταμόρφωσή της. Η Όπερα (της οποίας το εισιτήριο είναι πιο φτηνό από τον κινηματογράφο) είναι ένα άλλο αξιοθέατο στο κέντρο της πόλης, αλλά και ο τόπος όπου έγινε η έναρξη και η λήξη του Φεστιβάλ, σε ένα επιβλητικό κτήριο. Τα πάρκα, η Βουλή, οι μεγάλοι πεζόδρομοι, τα παραδοσιακά καφενεία, τα φημισμένα κεμπάδικα, μας τράβηξαν την προσοχή μας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Άγκυρα είναι μια πόλη που βρίσκεται ανάμεσα στη Δύση και στην Ανατολή. Θέλει να ανήκει στη Δύση, αλλά αναπόφευκτα είναι κομμάτι της Ανατολής. Αυτό το βλέπουμε στις πιο καθημερινές δραστηριότητες των κατοίκων της.

Το Φεστιβάλ αυτό καθαυτό

Απ’τις 4 μέχρι τις 12 Μαΐου, για εννέα μέρες, προβλήθηκαν ταινίες που έχουν, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, σκηνοθετηθεί από γυναίκες. Κεντρικός σπόνσορας του Φεστιβάλ ήταν η Nivea, υποστηρικτές οι εταιρείες Turkiye, T.C. Basbakanlik Tanitma Fonu, Nurol, Turpex, TV8, Varan, Filma Cass. Το σκεπτικό των διοργανωτών είναι ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να βραβεύουν γυναίκες δημιουργούς και, κατά συνέπεια, να δημιουργούνται διχόνοιες. Έτσι, το μόνο βραβείο είναι αυτό της κριτικής επιτροπής της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI), στην οποία συμμετείχε ο γράφων μαζί με δύο γυναίκες, μια από το Μαυροβούνιο και άλλη μια απ’την Τουρκία. Παρόλα αυτά, δόθηκαν τρία τιμητικά βραβεία. Το ένα από αυτά δόθηκε στην παλαίμαχο ηθοποιό της Τουρκίας, τη Σέλμα Γκουνέρι, για την προσφορά της στον τούρκικο κινηματογράφο. Το δεύτερο ήταν αφιερωμένο στον καθηγητή και διοργανωτή κινηματογραφικών αφιερωμάτων στην Τουρκία, στον Ογκούζ Οναράν. Το τρίτο και τελευταίο ήταν αυτό που πήρε η Φεριντέ Τσιτσέκογλου, σεναριογράφος πολλών ταινιών. Το βραβείο της FIPRESCI πήγε στην ταινία La petite Jerusalem, της Καρίν Αλμπού, γαλλική παραγωγή.

Θα ήταν ανώφελο να αναφέρουμε τις ταινίες που συμμετείχαν. Θα επικεντρώσουμε την αναφορά μας στο διαγωνιστικό τμήμα, με 15 ταινίες, όλες από γυναίκες σκηνοθέτες. Ταινίες από όλο τον κόσμο, οι περισσότερες είναι επικεντρωμένες στα προβλήματα επιβίωσης και επικοινωνίας των ανθρώπων στη σύγχρονη δυτική κοινωνία. Διαφορετικά προβλήματα, διαφορετικές προσεγγίσεις, διαφορετικές αναπαραστάσεις του κόσμου, νομίζουμε ότι ο τίτλος του διαγωνιστικού τμήματος (Καθεμία έχει διαφορετικό χρώμα) αν μη τι άλλο είναι πολύ εύστοχος.

Οι άλλες ματιές

Επειδή δεν ήταν μόνο το διαγωνιστικό τμήμα, θα ήταν άδικο αν δεν αναφερθούμε και στα άλλα δομικά στοιχεία αυτού του Φεστιβάλ. Οι τούρκικες ταινίες (όπου προβλήθηκαν και ταινίες αντρών σκηνοθετών) προβλήθηκαν σε ένα πανόραμα όπου μπορούσαμε να δούμε διαφορετικές ματιές και τεχνοτροπίες, πολλές απ’αυτές ήταν αρκετά καλές. Τιμώμενη χώρα αυτή τη χρονιά ήταν η Πορτογαλία. Προβλήθηκαν ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους απ’αυτή τη χώρα αυτή που διάλεξε ο Χόρχε Λεϊτάο Ράμος, μια ευκαιρία να σχηματίσουμε μια εικόνα για τον κινηματογράφο που κάνουν οι γυναίκες στην Πορτογαλία. Ένα άλλο σημαντικό αφιέρωμα ήταν αυτό στις γυναίκες δημιουργούς: είδαμε ταινίες της Κλερ Ντενίς (Γαλλία), της Ντίπα Μέχτα (Ινδία), Μάρτα Μεζάρος (Ουγγαρία) και της Μαργκαρέτε φον Τρότα (Γερμανία).

Σημαντικό και το αφιέρωμα στην Ιρανή σκηνοθέτη, Ταχμινέχ Μιλανί, μια φεμινιστική ματιά απ’το Ιράν, σχετικά επίκαιρη σήμερα, λόγω των τρεχουσών εξελίξεων. Ένα πολύ καλό αφιέρωμα στη Σάρα Βατ (Ολλανδία) με πέντε ταινίες της μεγάλου και μικρού μήκους. Ένα μικρό αφιέρωμα με ταινίες που αναφέρονται στην οικογένεια, αλλά και ένα άλλο με πειραματικές ταινίες (με τίτλο, Οι πιο πραγματικές!). Τέλος, με ένα αφιέρωμα στις ταινίες ανιμέισιον και μικρού μήκους (με τον πολύ καλό τίτλο, Το μικρό είναι μόδα) ολοκλήρωσε το περιεχόμενό του αυτό το Φεστιβάλ.

Κάτι σα συμπέρασμα

Η πολύ καλή οργάνωση και το φιλικό κλίμα διευκόλυνε να παρακολουθήσει κανείς το Φεστιβάλ και να συγκεντρωθεί στη μελέτη του φιλμικού κειμένου. Το ίδιο ακριβώς ίσχυε και για την κριτική επιτροπή της FIPRESCI, η οποία είχε δύσκολο έργο να ολοκληρώσει, με δεδομένο ότι υπήρχαν πολλές καλές ταινίες. Εντύπωση μας έκανε η απλότητα των τελετών έναρξης και λήξης του Φεστιβάλ, η πολύ καλή οργάνωσή τους, όπως και η πολύ καλή εξυπηρέτηση των φιλοξενούμενων, στα διαφορετικά πάρτυ και γεύματα. Είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και να ανταλλάξουμε απόψεις με γυναίκες που δουλεύουν είτε πίσω απ’την κάμερα είτε μπροστά απ’αυτή, να σχηματίσουμε μια άποψη για πολλές κινηματογραφίες, να κάνουμε νέες και στέρεες φιλίες. Ένα φεστιβάλ, γιορτή και προβολή ταινιών, έτσι όπως θα πρέπει να είναι ένα πραγματικό Φεστιβάλ, με δύο λόγια.

του Γιάννη Φραγκούλη

9th FLYING BROOM INTERNATIONAL WOMEN'S FILM FESTIVAL