ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
για 19η φορά στην Αθήνα

Φέτος το Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου έγινε στους κινηματογράφους Ιντεάλ και Τριανόν. Τη διοργάνωση υπογράφει η εφημερίδα Ελευθεροτυπία και υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και το ΙΟΜ. Συνέβαλλαν ο ΟΠΑΠ, οι Πρεσβείες της Σουηδίας, της Γαλλίας, το Ιταλικό Ινστιτούτο, το Βρετανικό Συμβούλιο, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, το Media Desk και χορηγοί επικοινωνίας ήταν η ΕΡΤ, το Lifo, το MAD, ο Μελωδία, ο Εν Λευκώ και ο Κόσμος. Καλλιτεχνικός διευθυντής είναι ο Νίνος Φένεκ-Μικελίδης, κριτικός κινηματογράφου. Από τις 12 έως τις 22 Οκτωβρίου στην Αθήνα προβλήθηκαν ευρωπαϊκές ταινίες, όπως και άλλες από διάφορες χώρες εκτός Ευρώπης.

Η διοργάνωση

Αν και είμαστε στη 19η διοργάνωση αυτού του Φεστιβάλ, τα προβλήματα εξακολουθούν και υπάρχουν. Κυρίως προβλήματα οργανωτικά αφήνουν τη σκιά τους σε μια ενδιαφέρουσα διοργάνωση. Οι αίθουσες, όπου γινόταν οι προβολές, ήταν αρκετά μακριά η μια από την άλλη, κάτι που δυσκόλευε αυτόν που ήθελε να δει περισσότερες από δύο ταινίες την ημέρα.

Θα πρέπει να τονίσουμε την πολύ καλή ποιότητα του υποτιτλισμού, τη λεπτομέρεια για το που θα πέσουν τα γράμματα, χωρίς να «θυσιαστεί» ένα μέρος της εικόνας. Και σε αυτό το Φεστιβάλ υπήρχε το φαινόμενο του γιγαντισμού. Παράλληλες εκδηλώσεις όταν προβάλλονταν ταινίες, πολλά πράγματα συγχρόνως, κυρίως δεν υπήρχε, μετά την προβολή της ταινίας καμιά επαφή με το κοινό. Μερικές φορές υπήρχαν καθυστερήσεις και τουλάχιστον μια ταινία δεν προβλήθηκε, από ότι μάθαμε αυτό ήταν υπαιτιότητα του γραφείου διανομής.

Βλέπουμε ότι αυτό το Φεστιβάλ πάει να ανταγωνισθεί αυτό του περιοδικού Σινεμά, οργανώνοντας πρεμιέρες των ταινιών. Όμως αυτός ο ανταγωνισμός δημιουργεί κάποια «περίεργα» γεγονότα. Για παράδειγμα, η ταινία του Όλιβερ Στόουν, Δίδυμοι πύργοι, που προβάλλεται ήδη στις αίθουσες, δεν είναι ευρωπαϊκή, παρόλα αυτά «άνοιξε» το Φεστιβάλ, αν και η ποιότητά της δεν ήταν αυτή που θα δικαιολογούσε αυτή την εξαίρεση.

Υπήρχαν δύο Κριτικές Επιτροπές. Αυτή που έκρινε όλες τις ταινίες, την οποία αποτελούσαν οι Φωτεινή Σισκοπούλου, Βασίλης Μαζωμένος, Γιάννης Οικονομίδης, Δημήτρης Παναγιωτάτος και Σταμάτης Τσαρουχάς, και αυτή της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPIPRESCI), την οποία αποτελούσαν οι Jan Lumholdt (Σουηδία), Julia Khomlakova (Ρωσία) και Κωνσταντίνος Μπλάθρας (Ελλάδα).

Διαγωνιστικό τμήμα

Στο Διαγωνιστικό Τμήμα προβλήθηκαν δέκα ταινίες. Θα αναφερθούμε σε κάποιες από αυτές. Ενδιαφέρουσα η ταινία του Michael Winterbottom, Η απίθανη ιστορία (A cock and bull story), Αγγλία, 2005. Τα γυρίσματα μιας ταινίας μπλέκονται με την πραγματική ζωή, δημιουργώντας μια ευκαιρία συγκρίσεων ανθρώπων, χαρακτήρων και διαφορετικών εποχών, δείχνοντας ότι η ζωή, ανεξάρτητα από εποχές, είναι περίπλοκη. Ο Marco Bellocchio παρουσίασε εδώ την τελευταία του ταινία, Ο σκηνοθέτης γάμων (Il regista di matrimoni), Ιταλία, 2006. Μια τρυφερή ιστορία που έχει κάτι από το παρελθόν και ειδικά την πολιτική ιστορία της Ιταλίας. Εδώ ο Μπελόκιο κάνει ένα σχόλιο για τον κινηματογράφο, για την αριστερά, όλα αυτά τα δοκιμάζει στο ερωτικό πεδίο και εκεί χάνονται οι φανατισμοί και εμπάθειες, η αγάπη αποδεικνύεται διαχρονική και πιο δυνατή, βάζει όμως προβλήματα που δύσκολα τα ξεπερνά κανείς.

Από τη γειτονική Σερβία ήρθε ο Goran Paskaljevic, με την ταινία του Οι αισιόδοξοι (Optimisti), Σεβία-Μαυροβούνιο, 2006, αποδεικνύει ακόμα μια φορά στο κοινό του ότι είναι ο πιο σημαντικός σκηνοθέτης της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Εδώ η μοιρολατρία του λαού της Σερβίας μεταμορφώνεται σε αισιοδοξία, οδηγώντας σε εξιλέωση τους πρωταγωνιστές του. Μια αισιόδοξη ταινία, με βαθύ νόημα που θυμίζει την τέχνη του Σέρβου σκηνοθέτη. Από την Ιταλία θα μας έρθει η ταινία Οι μέρες της εγκατάλειψης (Il giorni del’abandono), Ιταλία, 2006. Εδώ έχουμε μια καταγραφή χαρακτήρων, την εγκατάλειψη μιας γυναίκας από το σύζυγό της που την οδηγεί στην κατάθλιψη. Ο Roberto Faenza δε φτάνει στις υπερβολές, ούτε στο μελό, περιγράφει μια εποχή με τον πιο απλό τρόπο. Από τη μακρινή Φινλανδία, ο Aku Louhimies θα φέρει την ταινία Παγωμένη πόλη (Frozen city), Φινλανδία, 2006. Εδώ έχουμε μια οικογενειακή τραγωδία, ένα πατέρα τον οποίο έχει εγκαταλείψει η γυναίκα του, κινδυνεύει να πάει φυλακή επειδή έχει σκοτώσει με πολύ βίαιο τρόπο. Αυτός όμως ήταν μεθυσμένος, δε θυμάται τίποτε, προσπαθεί να βγει από αυτό το υπαρξιακό αδιέξοδο. Πολύ καλές οι ερμηνείες, ουσιαστικά ο αυτοσχεδιασμός των ηθοποιών.

Τα άλλα τμήματα

Εκτός από το διαγωνιστικό τμήμα είχαμε και τις ταινίες στο τμήμα «Η διεθνής εικόνα σε πρώτη προβολή», ταινίες σε πρώτη προβολή, ορισμένες από αυτές θα παιχτούν σύντομα στις αίθουσες, άλλες έχουν ήδη παιχτεί. Θα αναφέρουμε την ταινία Johnny Was (Αγγλία, 2005), του Mark Hammond, τη Scoop (Αγγλία-ΗΠΑ, 2006), του Woody Allen, Η σύντομη ζωή του Χοσέ Αντόνιο Γκουτιέρεζ (Γερμανία, 2006), του Heidi Specogna, το Borat (ΗΠΑ, 2006), του Larry Charles, το Funny ha ha (ΗΠΑ, 2003), του Andrew Bujalski κ.ά.

Στο τμήμα «Ανατρεπτική τέχνη» προβλήθηκαν ταινίες από την παγκόσμια ιστορία του κινηματογράφου οι οποίες ανέτρεψαν κάποια σημεία της τέχνης του κινηματογράφου. Ανάμεσά τους είδαμε την Αταλάντη (L’Atalante), του Jean Vigo, Τα μυστήρια του οργανισμού (W.R.-Misterije organizma), του Dusan Makavejev, τον King Kong, του Merian Cooper κ.ά. Στο τμήμα «Ποιο μέλλον; Η επόμενη μέρα», είδαμε ταινίες που μίλαγαν προφητικά για το μέλλον της ανθρωπότητας, όπως Οι καταραμένοι (The damned), του Joseph Losey, και Ο άνθρωπος που ήρθε από το μέλλον (Planet of the Apes), του Franklin Schaffner.

Αφιερώματα - τιμώμενα πρόσωπα

Τρία ήταν τα αφιερώματα σε αυτό το Φεστιβάλ. Το πρώτο είχε σα σημείο αναφοράς του το Χάρολντ Πίντερ, όπου μέσα από ταινίες βασισμένες στα έργα του, ξεδιπλώθηκε το μεγάλο ταλέντο του και το βάθος της διανόησής του στο ελληνικό κοινό. Δεν πιστεύουμε ότι υπήρχε κάποιος που δεν είχε δει στο θέατρο έργο του Πίντερ, αλλά η μεταφορά του στον κινηματογράφο είναι ένα διαφορετικό πράγμα. Το δεύτερο αφιέρωμα αναφερόταν στο Sam Peckinpah, το σκηνοθέτη που σημάδεψε την παγκόσμια ιστορία του κινηματογράφου με ταινίες κλασικές, επικές που έγραψαν τη δική τους ιστορία, όπως και ο σκηνοθέτης τους έχει γράψει την ιστορία του στα κινηματογραφικά δρώμενα.

Το τρίτο αφιέρωμα ήταν για τη Harriet Andersson, την ηθοποιό από τη Σουηδία η οποία ήταν μια από τις μούσες του Ingmar Bergman. Καταπληκτική σχεδόν σε όλες τις ερμηνείες της, γοήτευσε όλους τους κινηματογραφόφιλους μέσα από ταινίες όπως Το καλοκαίρι με τη Μόνικα (Sommaren med Monika), 1953, ή Κραυγές και ψίθυροι (Viskningar och rop), 1972, όλες του μεγάλους Σουηδού σκηνοθέτη. Να αναφέρουμε ακόμα τις ταινίες του νέου ιταλικού κινηματογράφου, αυτές που αναφέρονταν στη μπρεχτική διδασκαλία της αφήγησης, στις ειδικές προβολές και στις ταινίες μικρού μήκους.

Τιμώμενα πρόσωπα σε αυτό το Φεστιβάλ ήταν τρεις Έλληνες. Ο Φαίδων Παπαμιχαήλ, πατέρας τους γνωστού διευθυντή φωτογραφίας, με το ίδιο όνομα, ο οποίος εργάστηκε στο Χόλιγουντ ως σκηνογράφος και καλλιτεχνικός διευθυντής, συνεργάστηκε, ανάμεσα στους άλλους, με τον Τζον Κασσαβέτη, στις περισσότερες ταινίες του. Η δεύτερη ήταν η Ζωή Λάσκαρη, για την οποία δε χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις. Τέλος ο Ντίνος Κατσουρίδης τιμήθηκε για την πολύχρονη δουλειά του στον ελληνικό κινηματογράφο, ως μοντέρ, διευθυντής φωτογραφίας, παραγωγός και σκηνοθέτης, να θυμίσουμε τις ταινίες με το Βέγγο, ταινίες με το Χατζηχρήστο (όπως η πολύ καλή Της κακομοίρας) και με άλλους.

Γιάννης Ιωαννίδης

19ο ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ