ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΗΛΙΟΥ
Μια ξαφνική ευκαιρία οδήγησε την πολλάκις βραβευμένη σκηνοθέτιδα Μαρία Ηλιού, πριν από τρία χρόνια, στην Νέα Υόρκη όπου εκεί μια αλυσίδα συμπτώσεων την έκανε να ταξιδέψει σε διάφορες πόλεις αυτής της ηπείρου και να αντικρίσει στα αρχεία τους εικόνες ξεχασμένες από την εποχή της ελληνικής μετανάστευσης στην Αμερική.
Το αναπότρεπτα τυχαίο λοιπόν και η μαγεία μιας κλεμμένης καθημερινότητας, ιδωμένης μέσα από παλιές, ξεχασμένες φωτογραφίες και φιλμάκια, ένα υλικό «τόσο συναρπαστικό που δεν με άφηνε να ησυχάσω», όπως λέει την οδήγησαν στην υλοποίηση ενός ντοκιμαντέρ. «Το ταξίδι/ Το ελληνικό όνειρο στην Αμερική», όπως τιτλοφορείται, παρουσιάζει την ιστορία μετανάστευσης των Ελλήνων στην Αμερική από το 1890 έως το 1980 και βασίζεται σε άγνωστο οπτικό αρχειακό υλικό (φωτογραφίες και φιλμ κυρίως από αμερικάνικα αρχεία), σε γυρίσματα που πραγματοποιήθηκαν στην Αμερική και στην Ελλάδα, αλλά και σε συνεντεύξεις σημαντικών προσωπικοτήτων όπως οι: Paul Sarbanes (γερουσιαστής), George Pelecanos (συγγραφέας), Olga Broumas (ποιήτρια), Dan Georgakas (κριτικός), George Tselos (διευθυντής των αρχείων του Ellis Island), Martha Klironomos (τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο), Artemis Leontis (τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο του Οχάιο), Gus Chatzidimitriou (ερευνητής), Alexander Kitroeff (ιστορικός). Ο τελευταίος στάθηκε πολύτιμος σύμβουλος και μελετητής του υλικού κατά την διάρκεια της παραγωγής που διήρκεσε τρία χρόνια.
«Προσωπικές ιστορίες όπως η ανάμνηση του πατέρα μου, που πουλούσε καπνά στην Αμερική την δεκαετία του ΄50, τα γεμάτα με μελαγχολία αλλά και ελπίδα βλέμματα που με κοιτούσαν μέσα από τις φωτογραφίες, αλλά και η βεβαιότητα πως η συλλογική μνήμη είναι πολύ σημαντική για να την αφήνεις να χάνεται» μας λέει «με έριξαν στην περιπέτεια της ερευνάς και του ταξιδιού από πόλη σε πόλη. Το ντοκιμαντέρ μέσα από τα άγνωστα μέχρι σήμερα φιλμάκια αλλά και η έκθεση που το συνοδεύει με αρχειακό φωτογραφικό υλικό καλύπτουν την ίδια περίοδο και έχουν την ίδια αφηγηματική δομή, Μετανάστες 1890-1920, Αμερικανοί πολίτες 1920-1960, Επιστροφή στην ελληνικότητα ή στην διαφορετικότητα 1960-1980.»
«Στόχος του Αλέξανδρου Κιτροέφ και δικού μου» τονίζει « ήταν να διηγηθούμε την ιστορία της μετανάστευσης, η οποία όμως όσο έπαιρνε σιγά-σιγά μορφή αποκάλυπτε και μια ιδέα που πάντοτε υπήρχε μέσα μας. Το ντοκιμαντέρ αλλά και η έκθεση με 101 φωτογραφίες συμβάλλουν από την μια στη διάσωση της χαμένης συλλογικής μνήμης αλλά παράλληλα δίνουν τη δυνατότητα να δούμε με άλλα μάτια το παρόν και το μέλλον. Η «ξανακερδισμένη μνήμη» μας οδηγεί στην ανακάλυψη του ότι η αποδοχή της διαφορετικότητας δε χρειάζεται να προξενεί φόβο, αντίθετα μπορεί να γίνει πολύτιμη για μια κοινωνία που ξέρει να εξελίσσεται. Και αυτό είναι σημαντικό για την Ελλάδα που έχει γίνει τόπος μετανάστευσης για άλλους λαούς».
Το ντοκιμαντέρ θα προβάλλεται καθημερινά στο αμφιθέατρο του κεντρικού κτηρίου του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1) όπου μπορείτε να δείτε και την έκθεση ενώ παράλληλες προβολές θα πραγματοποιηθούν και στο αμφιθέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης
Ρέα Κατσανεβάκη