ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
μια συζήτηση του Γιάννη Φραγκούλη με το Σάββα Καρύδα
Είδαμε την ταινία του Σάββα Καρύδα. Θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει κάποιος σαν ένα road movie, αλλά αυτός ο χαρακτηρισμός μάλλον θα αδικούσε την ταινία αφού θέλει πολύ περισσότερα πράγματα να πει, να μιλήσει για τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, για το άτομο και τις αδυναμίες του. Συζητήσαμε μαζί του για αυτή την ταινία και προσπαθήσαμε να «μπούμε» μέσα στον αφηγηματικό της κόσμο.
Πως θα χαρακτηρίζατε την ταινία σας;
Η ταινία Στα όρια είναι μια καθαρά κοινωνική ταινία που το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της είναι ότι λειτουργεί ως μία τοιχογραφία μιας πόλης, ως μία τοιχογραφία του σήμερα, όπως το βιώνουν οι άνθρωποι αυτής της πόλης.
Τι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με έναν ταξιτζή, στην Αθήνα, και τις προσωπικές του ιστορίες;
Το γοητευτικό με το επάγγελμα ενός ταξιτζή, είναι ότι λειτουργεί άθελά του ως συνείδηση αυτής της πόλης. Γιατί ο καθένας που μπαίνει στο ταξί λέει και την δική του ιστορία, μεταφέρει και τον δικό του κόσμο, κι έτσι ο ταξιτζής μετατρέπεται σε θεατή ανθρώπινων ιστοριών και καταστάσεων, έτσι ώστε μπορούμε να πούμε ότι λειτουργεί ως ένας άτυπος ψυχαναλυτής των καθημερινών ανθρώπων, μια που πάντα σχολιάζει αυτό που βιώνει με τον δικό του τρόπο, αλλά και με την «σοφία» και την γνώση που αποκτάει από αυτήν την καθημερινή τριβή.
Βλέποντας την ταινία παρατηρούμε ότι αφηγείσθε το περιθώριο της κοινωνίας αποδίδοντάς του τις δικές του κοινωνικές συντεταγμένες. Πιστεύετε ότι το περιθώριο θα πρέπει να το βλέπουμε σαν ένα κομμάτι της κοινωνίας μας;
Οι χαρακτήρες που κινούνται μέσα στην ταινία ανήκουν στο όριο μιας συμβατικής κοινωνικής ζωής, χωρίς όμως να είναι στο περιθώριο, μια και είναι απλοί καθημερινοί άνθρωποι που απλώς οι πράξεις τους, (π.χ. φυλακισμένος που έχει σκοτώσει, πόρνη) τους έχουν οδηγήσει να ξεφύγουν από έναν «φυσιολογικό» τρόπο ζωής. Η προσέγγιση των ορίων στη ζωή τους εμπεριέχει την σοφία και την γνώση μιας απόστασης από μια συνηθισμένη ζωή η οποία είναι ταυτόχρονα «εντός» και «εκτός» των τειχών.
Ποιος είναι ακριβώς ο ρόλος της πόρνης που μεταφέρει συχνά ο ταξιτζής;
Ο ρόλος της πόρνης μέσα στην ταινία μετατρέπεται ως ρόλος ενός «αγγελιαφόρου» μέσα στη ζωή του ήρωα. Μεταφέρει και σχολιάζει τον παλμό του κόσμου, όπως αυτή το βιώνει μέσα από τις δικές της ιστορίες, αλλά ταυτόχρονα διαβάζει και τα συναισθήματα του ήρωα, δίνοντας μια δική της αναγωγή, που δεν αφορά μόνο σε αυτό που συμβαίνει στους συγκεκριμένους χαρακτήρες της ταινίας, αλλά υπάρχει γύρω μας και ως μία «κοινωνική πραγματικότητα».
Η γυναίκα με την οποία συνδέεται ερωτικά ο ταξιτζής, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν υπάρχει και ότι είναι μια φαντασίωσή του;
Η γυναίκα που ο ταξιτζής ερωτεύεται λειτουργεί ως «καταλύτης» στην μέχρι τώρα ζωή του. Αυτό που ο ήρωας ερωτεύεται στην γυναίκα αυτή είναι η ανάγκη του να ξεφύγει από την μιζέρια μιας καθημερινότητας, να ξεφύγει από την μοναξιά που τον περιβάλλει, να βρει στην πραγματικότητα ένα νόημα στην άδεια ζωή του. Ο ήρωας βλέπει στη γυναίκα αυτή, αυτό που ο ίδιος έχει χτίσει, που ο ίδιος έχει φανταστεί για τον ιδανικό έρωτα, κι όχι αυτό που στην πραγματικότητα είναι ο χαρακτήρας αυτής της γυναίκας.
Ποια είναι τα όρια της φαντασίας και της πραγματικότητας στην αφήγησή σας;
Τα όρια της πραγματικότητας και της φαντασίωσης είναι τα όρια της αλήθειας και του ψέματος, απλώς δεν υπάρχουν.
Για ποιο λόγο ο ταξιτζής δεν ολοκληρώνει την ερωτική σχέση με τη συνάδελφό του;
Ο χαρακτήρας της Αγγέλας μέσα στην ταινία είναι ο ρόλος του «αυτονόητου» στη ζωή του κάθε άνδρα. Μια «καλή κοπέλα» με την οποία θα κάνει οικογένεια, παιδιά και θα ζήσει μια ήσυχη και φυσιολογική ζωή. Ο ήρωας όμως αναζητάει κάτι το διαφορετικό που ακόμα κι όταν αυτό αποδεικνύεται κίβδηλο, προτιμάει την δική του προσωπική πορεία από το να οδηγηθεί πίσω, σε κάτι δηλαδή που έχει απορρίψει εξ αρχής.
Ο φυλακισμένος, θα μπορούσαμε να πούμε, παίζει το ρόλο του δείκτη στη ροή της αφήγησης;
Ο χαρακτήρας του φυλακισμένου λειτουργεί με την σοφία ενός ανθρώπου που έχει περάσει τα όρια, τη σοφία δηλαδή του ανθρώπου από την «αντίπερα όχθη». Η σχέση με τον ήρωα είναι η σχέση δασκάλου-μαθητή ενός μέντορα που μπορεί να δείξει την εναλλακτική λύση όταν ο ήρωας βρίσκεται αντιμέτωπος με τα δικά του διλήμματα.
Πείτε μας δύο λόγια για τη μεταστροφή του κεντρικού χαρακτήρα και το τέλος της ταινίας σας.
Ο ήρωας αποφασίζει να δοκιμάσει τα δικά του όρια και ο έρωτας είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να οδηγήσει κάποιον τόσο κοντά στο θάνατο. Αυτό που ο ήρωας αφήνει στην τελευταία σκηνή πίσω του δεν είναι η γυναίκα που αγάπησε αλλά στην ουσία η ανάγκη του να ερωτεύεται «χωρίς όρια».
Γιατί προτιμήσατε να κάνετε μια ανεξάρτητη παραγωγή;
Η παραγωγή της ταινίας χρηματοδοτήθηκε από το Ε.Κ.Κ. και την ΕΡΤ από το πρόγραμμα «Νέο Βλέμμα». Αποφάσισα να πραγματοποιήσω μόνος μου την παραγωγή της ταινίας, γιατί ήταν ο μόνος τρόπος για να πετύχω το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Ελπίζω ότι στο μέλλον θα μπορώ να συνεχίσω να κάνω ταινίες και να εκφράζομαι μέσα από αυτές.
ΣΑΒΒΑΣ ΚΑΡΥΔΑΣ - ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
