Οι Σκλάβοι στα Δεσμά τους
Το κύκνειο άσμα του Κωσταντίνου Θεοτόκη, «Οι Σκλάβοι στα Δεσμά τους» (1922) μεταφέρεται στην μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Τώνη Λυκουρέση. Τα γυρίσματα της ταινίας έχουν ήδη ολοκληρωθεί στην Αθήνα και θα συνεχιστούν τον Ιανουάριο στην Κέρκυρα, τόπο, όπου και διαδραματίζεται η ιστορία. Το τέλος των γυρισμάτων προσδιορίζεται στις αρχές Φεβρουαρίου. Το σενάριο της ταινίας συνυπογράφουν οι : Τώνης Λυκουρέσης, Γιάννης Μαρούδας, Μαρία Βαρδάκα. Η ταινία είναι μια παραγωγή της nik-s movies Νίκος Σέκερης. Στην παραγωγή συμμετέχουν ήδη οι: Ε.Κ.Κ., Ε.Ρ.Τ., NOVA.
Απόρροια επίπονης δουλειάς, δέκα και πλέον χρόνων «Οι Σκλάβοι στα Δεσμά τους» εκδόθηκε το 1922 και θεωρείται κατάθεση ψυχής του Κωσταντίνου Θεοτόκη. Πολυπρόσωπο, αιχμηρό πάνω στον κοινωνικό ιστό της Κέρκυρας των αρχών του αιώνα, το βιβλίο του Θεοτόκη δίνει ανάγλυφα το πέρασμα από την αριστοκρατική στην αστική τάξη. Μία αριστοκρατική τάξη που κυριάρχησε για πάνω από τέσσερις αιώνες στα Ιόνια νησιά, και άφησε τη θέση της στην νέα τάξη πραγμάτων, συχνά επώδυνα. «Οι Σκλάβοι στα δεσμά τους», κατά τον Τερζάκη, είναι « ένα μυθιστόρημα οργανωμένο περισσότερο σαν σκηνές». «Η κινηματογραφικότητα της αφήγησης», είναι κοινή παρατήρηση όλων των μελετητών του Θεοτόκη. Βασικός πυρήνας του βιβλίου όσο και του σεναρίου είναι η παλιά αριστοκρατική οικογένεια των Οφιομάχων που ζει το τέλος της κυριαρχίας της. Οι κινήσεις απελπισίας και πανικού που κάνει η οικογένεια δεν οδηγούν πουθενά αφού η εποχή προβάλλει την κυριαρχία των αστών και το γέννημα του σοσιαλιστικού οράματος.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Κέρκυρα αρχές του 20ου αιώνα, η αρχοντική οικογένεια των Οφιομάχων, αντιλαμβάνεται ότι το τέλος της κυριαρχίας της έρχεται. Ο πατέρας Αλέξανδρος Οφιομάχος, αδύνατος μπροστά στους νέους νόμους που επιβάλλει το ελληνικό κράτος και οι οποίοι ισχυροποιούν τους μέχρι πρότινος υποτακτικούς, επιρρεπής στην σπατάλη που απαιτεί η τάξη του, οδηγεί την οικογένεια σε οικονομικό αδιέξοδο. Η μητέρα της οικογένειας ακολουθεί τον πατέρα- αφέντη, τα παιδιά ο Γιωργής, ο Σπύρος και η Λουίζα αναζητούν τον πλούσιο γάμο που θα τους προσφέρει την σιγουριά και θα τους αποτρέψει από την χρεοκοπία.
Μοναδική εξαίρεση η Ευλαλία, η μεγάλη κόρη της οικογένειας που είναι ερωτευμένη με τον ρομαντικό διανοούμενο Άλκη Σωζόμενο. Στον αντίποδα της Ευλαλίας, η Αιμιλία Βαλσάμη απογοητευμένη από τον γάμο της, ζει την ευτυχία παράνομα στην αγκαλιά του Γιωργή, ελπίζοντας στη συνέχεια αυτής της σχέσης. Η συνάντηση της Ευλαλίας με τον πλούσιο γιατρό και βουλευτή Αριστείδη Στεριώτη είναι μοιραία. Ο γιατρός ερωτεύεται την Ευλαλία και ζητάει το χέρι της από τον πατέρα της. Ο Αλέξανδρος Οφιομάχος πνιγμένος στα χρέη, αντιμέτωπος με μια πραγματικότητα που θέλει τον Γιωργή να έχει σχέσεις με την Αιμίλια, το Σπύρο να κυνηγάει την τύχη του πίσω από πολύφερνες νύφες και τα χαρτιά, τη Λουίζα να έχει μια σχέση χωρίς μέλλον με τον γιο του πλούσιου τραπεζίτη και τον τοκογλύφο Χαντρινό να απαιτεί τα χρωστούμενα βρίσκει την σανίδα σωτηρίας που έψαχνε.
Ο γάμος της Ευλαλίας φαντάζει για την οικογένεια των Οφιομάχων σα θεόσταλτο δώρο, οι όποιες ηθικές αρχές και αναστολές παραγκωνίζονται. Η ωμή οικονομική συναλλαγή δίνει τέλος σε έναν ρομαντικό έρωτα. Ο Άλκης φεύγει από την Κέρκυρα, η Ευλαλία παντρεύεται, ο Γιωργής χωρίζει από τη ερωμένη του, ο Σπύρος συνεχίζει τα χαρτιά η μικρή Λουίζα γίνεται επίσημα η ερωμένη του γιου του τραπεζίτη και η Αιμιλία απογοητευμένη βρίσκει τον έρωτα σε νέα αγκαλιά, μία κίνηση που αλλάζει τα δεδομένα της ιστορίας. Η οικονομική συναλλαγή δεν προσφέρει ούτε χρήμα ούτε ευτυχία στην οικογένεια των Οφιομάχων. Τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει τον ξεπεσμό και την καταστροφή. Σε μια Κέρκυρα που αλλάζει ραγδαία πολιτικό και κοινωνικό πρόσωπο οι προσκολλημένοι στην αριστοκρατία Οφιομάχοι δεν έχουν θέση. Το τέλος τους, σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας τάξης πραγμάτων.
ΔΙΑΝΟΜΗ
Κόντες Αλέξανδρος Οφιομάχος: Γιάννης Φέρτης Αιμιλία Βαλσάμη: Δήμητρα Ματσούκα Αριστείδης Στεριώτης: Άκης Σακκελαρίου Γιώργης Οφιομάχος: Χρήστος Λούλης Μαρία Οφιομάχου: Ειρήνη Ιγγλέση Ευλαλία Οφιομάχου: Ρηνιώ Κυριαζή Άλκης Σωζόμενος: Κωσταντίνος Παπαχρόνης Λουίζα Οφιομάχου: Λένα Παπαληγούρα Σπύρος Οφιομάχος: Γιώργος Σπάνιας Φωτεινή Σωζόμενου: Μαριέττα Σαββάνη Μίμης Χαντρινός: Γιώργος Βούτος Πέτρος Αθάνατος: Απόστολος Πελεκάνος
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Τώνης Λυκουρέσης Σενάριο: Τώνης Λυκουρέσης, Γιάννης Μαρούδας, Μαρία Βαρδάκα Δ/νση Φωτογραφίας: Παναγιώτης Σαλαπάτας Σκηνικά: Κωνσταντίνος Ζαμάνης Κοστούμια: Μπιάνκα Νικολαρείζη Μουσική: Μίνως Μάτσας Μοντάζ: Γιώργος Τριανταφύλλου Δ/νση παραγωγής: Μαρίνα Υψηλάντη Παραγωγός: Νίκος Σέκερης
ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΤΩΝΗ ΛΥΚΟΥΡΕΣΗ
«Η άνοδος μέσα από την πτώση σηματοδοτεί την μοίρα των ηρώων της ταινίας, στις αρχές του αιώνα» γράφει σε σημείωμα του ο σκηνοθέτης της ταινίας Τώνης Λυκουρέσης, ο οποίος στη συνέχεια διευκρινίζει μεταξύ άλλων: « Η περίοδος που με ενδιαφέρει κινηματογραφικά, είναι τα χρόνια των ανατροπών και των αναπόφευκτων κοινωνικών εξελίξεων. Δε με ενδιαφέρει να σκηνοθετήσω μια ταινία εποχής που να αναλωθεί στη μουσειακή καταγραφή μιας αριστοκρατικής οικογένειας, αναπαριστώντας τους κώδικες συμπεριφοράς της εποχής της. Διεκδικώ να φωτίσω την προσωπικότητα και την ψυχική κατάσταση των ηρώων της ταινίας μέσα από ένα σύγχρονο ερμηνευτικό ύφος, θεωρώντας ότι αντίστοιχες φιλοδοξίες και συγκρούσεις σημαδεύουν και το σήμερα, ένα ολόκληρο αιώνα από την χρονική περίοδο των «Σκλάβων στα δεσμά τους». Ενώ σε άλλο σημείο εξηγώντας την εικαστική και φωτιστική αισθητική που ακολουθεί στην ταινία υπογραμμίζει « αυτή προκύπτει από τη μελέτη ζωγραφικών πινάκων και φωτογραφιών της αντίστοιχης περιόδου, με μία αφαιρετική όμως διαχείριση των κινηματογραφικών μέσων, ώστε το ύφος της ταινίας να σχολιάζει το χθες και όχι να το αναπαριστά με νατουραλιστική ακρίβεια».
Οι χαρακτήρες της ταινίας κατά το σκηνοθέτη, οι αριστοκράτες, οι αστοί και χωρικοί, οι πολιτικοί, οι επιστήμονες, οι ποιητές, οι ιδεολόγοι, οι παρθένες και οι πόρνες «δεν είναι μονοσήμαντοι, αλλά μπλεγμένοι και μετέωροι ανάμεσα στον ατομικό ψυχισμό τους και τους κοινωνικούς κανόνες συμπεριφοράς (καλοί και κακοί ταυτόχρονα), πρόσωπα που προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στα βίαια ατομικά πάθη και τις ιστορικές αλλαγές γύρω τους».
«Η περιπέτεια της ταινίας είναι πάντα μια γοητευτική περιπέτεια!»… σχολιάζει ο παραγωγός Νίκος Σέκερης. «Το να ακούσεις ξανά ένα τραγούδι εποχής έχοντας στο μυαλό σου τα πρότυπα της εποχής που γράφτηκε, πέρα της μουσειακής αξίας δε σου προσφέρει τίποτα. Οι αξίες του χθες, όπως ένα πολύ καλό τραγούδι που αντέχει στον χρόνο, λειτουργούν όταν τις δένεις με το σήμερα». Με αυτό το παράδειγμα ο Νίκος Σέκερης εξηγεί έναν από τους λόγους που τον έκαναν να μπει σε αυτή την παραγωγή.
«Ασπάστηκα εξαρχής την άποψη του Τώνη, ότι δεν κάνουμε μια τυπική ταινία εποχής, παρόλο που το κόστος ήδη της παραγωγής, λόγω των κουστουμιών και των σκηνικών εποχής είναι μεγάλο. Τα μηνύματα που απορρέουν από τους «Σκλάβους στα δεσμά τους», μπορούν να οικειοποιηθούν από τους σημερινούς νέους θεατές». Η διαχρονικότητα του έργου αλλά και η ιδανική σχέση που έχει διαμορφωθεί μεταξύ του σκηνοθέτη και του παραγωγού είναι για τον Νίκο Σέκερη δυο βασικά στοιχεία που τον έκαναν να συμμετέχει ενεργά σε αυτή την «δημιουργική περιπέτεια». Βέβαια το ανθρώπινο δυναμικό που στελεχώνει αυτή την ταινία είναι όπως ο ίδιος ομολογεί υπέροχο. «Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που έκανα τόσο καλή ομάδα, μια ομάδα που έδεσε μεταξύ της και συλλειτουργεί παραγωγικά και καλλιτεχνικά».
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
Τώνης Λυκουρέσης – Σκηνοθέτης
Ζακυνθινής καταγωγής, σπούδασε οικονομικά στην ΑΣΟΕΕ, σκηνοθεσία κινηματογράφου και ζωγραφικής στην ΑΣΚΤ με το Νίκο Νικολάου. Ιδρυτικό μέλος και κινηματογραφικός κριτικός του περιοδικού «Σύγχρονος κινηματογράφος», είναι σήμερα γενικός γραμματέας της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Από 1986 συνεργάζεται με την κρατική τηλεόραση, δημιουργώντας ντοκιμαντέρ και επικεντρώνοντας την θεματική του κυρίως στο χώρο της Επτανήσου. Παράλληλα σκηνοθετεί για το θέατρο. Την τελευταία δεκαετία διδάσκει αισθητική κινηματογράφου και τεχνική σκηνοθεσίας σε ανώτερες σχολές Δραματικής Τέχνης και Κινηματογράφου και από το 2004, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου- Τμήμα Θεατρικών Σπουδών. Σκηνοθέτησε ταινίες μικρού μήκους (επιλεκτική φιλμογραφία): «Το κουνούπι» 1969 «Ολυμπία ταξιδιωτικό» 1970 «Λουκιανός Κηλαηδόνης- Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας» 1973 «Ύμνος εις την Ελευθερία, Δ. Σολωμός –Ν. Μάντζαρος» 1990
Και ταινίες μεγάλου μήκους: «Η Χρυσομαλλούσα» 1978 «Το αίμα των αγαλμάτων» 1982 «Άλκηστη» 1986 «Νυχτερινή Προβολή 1987» (τηλεταινία ΕΤ1) «Το τραγούδι της ζωής» 2002 (δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ)
Νίκος Σέκερης- Παραγωγός
Γεννήθηκε στην Κρήτη και σπούδασε κινηματογράφο στην σχολή Σταυράκου. Τα τελευταία 20 χρόνια εργάζεται ως παραγωγός- εκτελεστής παραγωγός-σκηνοθέτης σε πολλές ταινίες. Στενός συνεργάτης και οργανωτής παραγωγής στις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Ενδεικτικές παραγωγές: Line producer: «OPA», αγγλοαμερικανική ταινία σε σκηνοθεσία udayan Prasad. 2005 Executive producer : «Το γαλάζιο φόρεμα», σε σκηνοθεσία Γιάννη Διαμαντόπουλου 2004 «Το χάνι», σε σκηνοθεσία Γιώργου Μπακόλα βραβεία Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: Β΄ καλύτερη ταινίας- πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη 2003 «Προς την ελευθερία», σε σκηνοθεσία Χάρη Παπαδόπουλου, διάκριση ποιότητας στα κρατικά βραβεία. 1998 «Το κορίτσι με τις βαλίτσες», τηλεταινία σε σκηνοθεσία Νίκου Νικολαΐδη 1995 «Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος παρουσιάζει», 26 επεισόδια για Seven Χ 1992 «Ανεξίτηλα χρώματα», μικρού μήκους 1990
Εκτέλεση Παραγωγής 1982-2004 επτά (7) ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Ταξίδι στα Κύθηρα»- «Μελισσοκόμος» - «Τοπίο στην ομίχλη»- «Μετέωρο βήμα του πελαργού»- «Το Βλέμμα του Οδυσσέα»- «Μια αιωνιότητα και μια μέρα»- «Το λιβάδι που δακρύζει». 2003 «Όλο το βάρος του κόσμου», σκηνοθεσία Θάνου Αναστόπουλου 2001 «Παρά λίγο, παρά πόντο, παρά τρίχα», σκηνοθεσία Στέλλα Θεοδωράκη 1998 «Εφήμερη πόλη», σκηνοθεσία Γιώργος Ζαφείρης
Σκηνοθεσίες 1994 «Λεωνίδας Καβάκος», ντοκιμαντέρ ΕΤ1 1991 «Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος παρουσιάζει», επεισόδια channel Seven-X 1990 «Ανεξίτηλα χρώματα», μικρού μήκους
ΣΚΛΑΒΟΙ ΣΤΑ ΔΕΣΜΑ ΤΟΥΣ