ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

ΚΑΠΤΕΝ ΑΛΑΤΡΙΣΤΕ

ΜΕ ΦΟΝΤΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η ταινία του Αγκουστίν Ντιάζ-Γιάνες, «Κάπτεν Αλατρίστε», είναι ένα κινηματογραφικό «ιστορικό» αφήγημα. Έβαλα τη λέξη «ιστορικό» σε εισαγωγικά, γιατί είναι και δεν είναι ιστορία! Για την ακρίβεια η ιστορία υπάρχει στο φόντο της ταινίας. Πρώτο πλάνο είναι ο «λοχαγός» Αλατρίστε, ένα φανταστικό πρόσωπο, το οποίο, όμως, θα μπορούσε να ήταν και πραγματικό. Γιατί η συμπεριφορά του, δεν είναι μακριά από την εποχή του.

Βρισκόμαστε στην Ισπανία του 16ου αιώνα. Η χώρα είναι μια υπερδύναμη! Μια υπερδύναμη σε κατάσταση αποσύνθεσης, όμως. Μιας αποσύνθεσης που διατρέχει ολόκληρο τον κορμό της κοινωνίας. Από το βασιλιά, μέχρι τον τελευταίο μαχαιροβγάλτη, που σε περιμένει στη γωνία για να σε μαχαιρώσει! Και παράλληλα, αυτή η άρρωστη κοινωνία, διαθέτει ποιητές, ζωγράφους, δημιουργούς γενικά. Και, βέβαια, άτομα με δική τους ηθική. Όπως ο «κάπτεν» Αλατρίστε! Έβαλα το «κάπτεν» σε εισαγωγικά, γιατί και αυτός ήταν και δεν ήταν λοχαγός!

Ο Αλατρίστε, αμαρτωλός ως τα βάθη της ψυχής του, αλλά και ηθικός, με μια δική του, βέβαια, ηθική, θέλησε να βάλει «τάξη» στο υπό διάλυση βασίλειο του Φιλίππου του 4ου. Ζώθηκε, λοιπόν, το σπαθί του και ξαμολήθηκε στη Μαδρίτη να τιμωρήσει τους «κακούς». Για την ακρίβεια, αυτούς που τιμωρούσε τους τιμωρούσε γιατί είχε πάρει εντολή, και αμοιβή φυσικά, για να το κάνει! Ο «ηθικός» αυτός «λοχαγός», που πήρε τον τίτλο του λοχαγού από μόνος του και από τα ανδραγαθήματά του, στην ουσία ήταν ένας πληρωμένος εκτελεστής! Ήταν ένας ιππότης!

Όμως, δεν ήταν μόνον εκτελεστής. Ήταν και πατριώτης! Πατριώτης επαγγελματίας! Μισθοφόρος, με άλλα λόγια! Μισθοφόρος, όμως, που όταν νόμιζε ότι έπρεπε να υπερβεί τον εαυτό του και το έκανε. Πολέμαγε, όταν το επέβαλαν οι συνθήκες, και για την «τιμή των όπλων» και για την Ισπανία! Και έπεσε στη μάχη, όπως έπεσε και στον έρωτα. Προδομένος και στα δυο πεδία! Η Ισπανία τον άφησε μόνον του να πολεμάει και η γυναίκα που λάτρεψε με πάθος τον πλήγωσε με τη συμπεριφορά της και την προδοσία της!..

Προσπάθησα στην κριτική μου να κρατήσω το «ύφος» της ταινίας. Να είναι μια σοβαρή, αλλά παράλληλα ανάλαφρη κριτική! Ο «Κάπτεν Αλατρίστε» είναι μια σοβαρή, αλλά παράλληλα ανάλαφρη ταινία! Μια ταινία που δεν πρέπει να την πάρεις στα σοβαρά, όμως, την ίδια στιγμή, δεν μπορείς να αγνοήσεις τις ιστορικές, αλλά και τις καλλιτεχνικές «πληροφορίες», που σου προσκομίζει. Αν έχεις διαβάσει για εκείνη την περίοδο, αν έχεις επισκεφτεί κάποια από τα μουσεία της Ισπανίας, τότε η ταινία θα σου φανεί αρκετά γνώριμη! Θα λες μέσα σου «α, ναι, αυτή ήταν η Ιερά εξέταση», «α, ναι, αυτό το πλάνο είναι παρμένο από πίνακα του Βελάσκεθ.

Τέτοιες πληροφορίες η ταινία φέρνει πάρα πολλές. Επίσης κατορθώνει να σε μεταφέρει στην εποχή! Βέβαια, δε σε κάνει σοφότερο, όμως, σε παροτρύνει να ρωτήσεις, να διαβάσεις, να μάθεις. Αν δεχτείς την άποψή της, ότι δηλαδή έχεις να κάνεις με ένα αφήγημα, ένα ανάλαφρο «ιστορικό» αφήγημα, το οποίο για να γίνει πιο ενδιαφέρον διανθίζεται με παθιασμένο έρωτα, με «εξοντωτικές» φιλίες, με «παράξενες» ηθικές, με βασιλικές ίντριγκες, με σφετεριστές της εξουσίας, με αυλοκόλακες, με υπόκοσμο, με ποιητές, με ζωγράφους,.. τότε αντιλαμβάνεστε ότι έχουμε να κάνουμε με μια χορταστική ταινία. Μια χορταστική ταινία την οποία, τι κρίμα, δεν μπορούμε να την πάρουμε στα σοβαρά!

Η ταινία στηρίζεται σε ένα από τα πέντε «ιστορικά» αφηγήματα του Αρτούρο Πέρεθ Ρεβέρτε με ήρωα τον «Κάπτεν Αλατρίστε»! Κάποια από αυτά ή, ίσως, και τα πέντε κυκλοφορούν και στην Ελλάδα. Πάντως, ο «Κάπτεν Αλατρίστε», μεταφράστηκε σε 30 περίπου γλώσσες! Δεν γνωρίζω αν η ταινία έχει (θα έχει) την τύχη των βιβλίων. Η συνταγή ωστόσο, φαίνεται, είναι η ίδια. Και εδώ έχουμε να κάνουμε με αρκετά προσεγμένη δουλειά, χωρίς βέβαια να φτάνουμε σε απογειώσεις. Οι δημιουργοί έδωσαν σημασία στις λεπτομέρειες, σεβάστηκαν το θεατή-αναγνώστη. Πρόσεξαν την αισθητική. Η φωτογραφία, τα κοστούμια, τα ντεκόρ, η μουσική, η «ατμόσφαιρα», διαθέτουν γοητεία. Λείπει, βέβαια, η αλήθεια, η αντικειμενική πραγματικότητα. Και αυτό είναι το μείον, το πολύ σοβαρό μείον, της ταινίας. Το μείον που δεν σου επιτρέπει να ευχαριστηθείς και να εκτιμήσεις τις επί μέρους αρετές της. Και έχει πολλές επί μέρους αρετές. Ακόμα και η παρουσία-ερμηνεία των ηθοποιών, με πρώτο τον ίδιον τον Αλατρίστε (Βίγκο Μόρτενσεν), που είναι πρώτης τάξης παρουσίες.

Νίκος Αντωνάκος
(Αυτή η κριτική δημοσιεύεται με την άδεια της εφημερίδας Ριζοσπάστης)

Κάπτεν Αλατρίστε
(Alatriste)
Σκηνοθεσία: Agustín Díaz Yanes
Σενάριο: Agustín Díaz Yanes, Arturo Pérez-Reverte
Φωτογραφία: Paco Femenia
Μοντάζ: José Salcedo
Μουσική: Roque Baños
Ήχος: Pierre Gamet
Κοστούμια: Francesca Sartori
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Benjamín Fernández
Ειδικά εφέ: Rafa Solorzano, Pablo Hernández-Meléndez
Ερμηνεύουν: Viggo Mortensen (Ντιέγκο Αλατρίστε ι Τενόριο), Eduardo Noriega (Κόμης της Γκουανταλμεντίνα), Elena Anaya (Αντζέλικα ντα Αλκέζαρ), Javier Cámara (Δούκας Ολιβάρες), Pilar Bardem (Μόνια), Jesús Castejón (Λουδοβίκος του Αλκέζαρ), Antonio Dechent (Γκαρότε), Juan Echanove (Φρανσίσκος του Κεβέντο), Eduard Fernández (Σεμπάστια Κόπονς), Francesc Garrido (Μάρτιν Σαλντάνια), Ariadna Gil (Μαρία ντε Κάστρο), Javier Mejía (Πρίγκιπας Κάρολος του Βάλες), William Rory O'Brien (Δούκας του Μπρίστολ), Quim Vila (Μαρκήσιος του Μπάκινχαμ), Artur Sala (Ντομίνικο Βιέγιο)
Παραγωγή: Álvaro Augustín, Antonio Cardenal
Έτος παραγωγής: 2006
Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ, Γαλλία, Ισπανία
Χρόνος: 135΄
Εταιρεία διανομής: Odeon.

ΚΑΠΤΕΝ ΑΛΑΤΡΙΣΤΕ