ΤΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΚΟΓΙΑ
ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΗ ΕΠΙΚΟΣ ΦΟΡΜΑΝ
Φρανσίσκο Γκόγια. Ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους του 18ου αιώνα. Ο Γκόγια δεν ήταν μόνο ζωγράφος, ήταν και μια προσωπικότητα η οποία καλοέβλεπε την πολιτική και την εξουσία. Το μάτι του στραμμένο στην εξουσία, το χέρι του σκάρωνε στον πίνακα αυτά που η ψυχή του έβλεπε. Πότε μαύρα, πότε με έντονα χρώματα. Απαισιοδοξία ή αισιοδοξία. Η ζωγραφική του θα μπορούσε να μεταφραστεί σε μια έμμεση κριτική στην πολιτική, ακόμα και στην ίδια την αυλή του βασιλιά.
Εκτός, όμως, της βασιλικής αυλής υπήρχε και η θρησκευτική εξουσία η οποία, μέσω της Ιερής Εξέτασης, είχε πάρει και δικαστικές-εκτελεστικές αρμοδιότητες. Ο Γκόγια προσπάθησε να προστατεύσει την Ινές Μπιλμπατούα από τον ιεροεξεταστή Λορέντσο Κασαμάρες. Και τα κατάφερε. Μετά από δεκαπέντε χρόνια οι τρεις τους θα ξανασυναντηθούν για να κλείσουν τους παλιούς τους λογαριασμούς.
Βλέπουμε ότι έχουμε δύο ισχυρές προσωπικότητες, οι οποίες ασκούν, από τη μεριά τους η κάθε μια, εξουσία, όπως και όσο μπορούν, και μια σχετικά αδύναμη, τη γυναίκα, η οποία εκπέμπει, εν δυνάμει, μια ερωτική αύρα. Έχουμε επίσης μια χρονική απόσταση δεκαπέντε χρόνων, η οποία από μόνη της δημιουργεί μια αφήγηση, αυτά που έγιναν εν τω μεταξύ και επηρέασαν αυτά τα τρία άτομα. Αν προσθέσουμε τον επικό χαρακτήρα που αυτή η εποχή αναδύει, πλούσια σε ίντριγκες, θεαματικές καταδιώξεις, τότε μπροστά μας έχει συντεθεί ο καμβάς μιας ελκυστικής ιστορίας, γοητευτικής αφήγησης και ενός όμορφου θεάματος.
Κάπως έτσι θα πρέπει να σκέφτηκε ο Μίλος Φόρμαν, ο οποίος ξεκίνησε το 1960 με την τσέχικη ταινία «Magic Lantern», να κλείσει το 1967 την τσέχικη εποχή του με την ταινία «The Firemen's Ball», να το δούμε ξανά με τη «Φωλιά του κούκου» (1975), εγκαινιάζοντας την αμερικάνικη περίοδό του. Από το 1981 και έπειτα ξεκινά την επική του περίοδο η οποία σφραγίζεται με τις ταινίες «Amadeus» (1984), «Valmont» (1989) «The people vs. Larry Flynt» (1996) και τώρα τα «Φαντάσματα του Γκόγια» (2006). Το θέμα πιασάρικο, πλούσιο σε δράση και σε συναισθηματική φόρτιση, μπορεί πολύ εύκολα να συνεπάρει το θεατή.
Όμως ο Φόρμαν δε θέλει να κάνει μια βαθιά πολιτική ανάλυση στα δρώμενα αυτής της εποχής και, κατά συνέπεια, να βαρύνει την ταινία. Θυσιάζει στο βωμό της εμπορικότητας την καλή αφήγηση που θα μπορούσε να δομήσει, δείγματα της οποίας είχαμε στη «Φωλιά του κούκου». Βουτάει όλο και περισσότερο σε ένα χολιγουντιανό κινηματογράφο, τον οποίο δεν πιστεύει και, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να υπηρετήσει σωστά. Εδώ βέβαια έχουμε μια ισπανική παραγωγή, αλλά και ένα Χαβιέ Μπαρδέμ, του οποίος η τελευταία ταινία, «Η θάλασσα μέσα μου» (2004), του Ιναρίτου, δεν έχει φύγει ακόμα από τη μνήμη μας. Δεν μπορεί όμως μόνος του ο Μπαρδέμ να σώσει την κατάσταση.
Οι άστοχοι πολιτικοί παραλληλισμοί του Φόρμαν, προσβλητικοί για εκατομμύρια ανθρώπους, ανιστόρητοι και χωρίς κανένα ιδεολογικό και πολιτικό υπόβαθρο, στερούν από αυτή την ταινία τις βάσεις για μια καλή αφήγηση, αφήνοντας μόνο ένα θέαμα πλούσιο από εικαστικό περιεχόμενο και από δράση.
Γιάννης Φραγκούλης
Τα φαντάσματα του Γκόγια (Goya’s ghosts) Σκηνοθεσία: Milos Forman Σενάριο: Milos Forman, Jean-Claude Carrière Φωτογραφία: Javier Aguirresarobe Μοντάζ: Adam Boome Μουσική: Varhan Orchestrovich Bauer, José Nieto Ήχος: Leslie Shatz Κοστούμια: Yvonne Blake Σκηνικά: Emilio Ardura Ειδικά εφέ: Reyes Abades Ερμηνεύουν: Javier Bardem (αδελφός Λορέντζο), Natalie Portman (Ινές), Stellan Skarsgård (Γκόγια), Randy Quaid (βασιλιάς Κάρολος Ε΄), Blanca Portillo (βασίλισσα Μαρία Λουίζα), Michael Lonsdale (πατέρας Γκρεγκόριο), José Luis Gómez (Τομάς Μπιλμπατούα), Mabel Rivera (Μαρία Ισαμπέλ Μπιλμπατούα), Mercedes Castro (Ντόνα Τζούλια), Craig Stevenson (Ναπολέον Βοναπάρτης), Fernando Tielve (Αλβάρο Μπιλμπατούα) Παραγωγή: Saul Zaentz, Denise O'Dell, Mark Albela Έτος παραγωγής: 2006 Χώρα παραγωγής: Ισπανία Χρόνος: 114΄ Εταιρεία διανομής: Odeon.
ΤΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΚΟΓΙΑ