ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

Ο άρτος ημών ο επιούσιος

Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Ποια είναι η δύναμη του ντοκιμαντέρ; Όταν έχουμε να κάνουμε με κινηματογράφο, τότε η ταινία-ντοκιμαντέρ βασίζεται εξολοκλήρου στο μοντάζ. Αυτό δε μαζεύει τα πράγματα αλλά τα ολοκληρώνει. Τα κάνει ένα, σύνολο ενιαίο και αδιαίρετο, ένα φιλμικό κείμενο. Σε αυτή την περίπτωση, ο ρυθμός αρθρώνει το λόγο της εικόνας και, μέσα από τα σύμβολα, έχουμε να κάνουμε με ένα αυτόνομο λόγο που δεν έχει ανάγκη την ομιλία ενός αόρατου αφηγητή ο οποίος δε δικαιολογείται σεναριακά και χαλάει την αφήγηση που η εικόνα με τόσο κόπο προσπάθησε να δομήσει.

Ο Γκεϊράλτερ φαίνεται ότι ξέρει πολύ καλά να χειρίζεται την εικόνα και να κάνει από αυτή ένα μυθιστορηματικό λόγο. Εικόνες που διαδέχονται η μια την άλλη, με πολύ γρήγορο ρυθμό δεν έχουν παρά να μας μιλήσουν για την πραγματικότητα, αυτή που ζούμε, για τα παρασκήνιό της, για την αποξένωση του ανθρώπου από τη ζωή του που, τελικά, τη διαχειρίζεται, είναι ανίκανος να τη ζήσει. Οι κινήσεις μηχανικές, προβλεπόμενες από ένα αόρατο νου, κάτι που θα μας φέρει στο νου τον Κάφκα, από νόμους που έχουν φτιαχτεί για να υπηρετήσουν το σύστημα και όχι το αντίθετο, το κοινωνικό σύστημα να υπηρετήσει τον άνθρωπο.

Έτσι το άτομο της κοινωνίας δεν είναι παρά μια μονάδα, όπως αυτή η εργάτρια που τρώει μόνη της το κολατσιό της, όπως τα κοτοπουλάκια που δολοφονούνται με ένα πυροβόλο όπλο, όπως ο πιλότος που μηχανικά υπακούει στο σχέδιο ψεκασμού του χωραφιού με στάρι. Από την πρώτη ύλη μέχρι το τελικό προϊόν, την τροφή μας, όλα γίνονται σύμφωνα με μια μηχανική διαδικασία. Μια παρόμοια μηχανική διαδικασία θα είναι και η κατανάλωση της τροφής, για να φτάσουμε τελικά στην απόλυτη μηχανοποίηση του ανθρώπου.

Με το μοντάζ, και πιο συγκεκριμένα το ιδεολογικό μοντάζ, μέσα από ιδεολογικές, νοηματικές και αισθητικές αντιθέσεις, παράγεται ένα εντελώς διαφορετικό νόημα από αυτό που δύο σεκανς (σειρές πλάνων) έχουν, ένα άλλο νόημα που προτείνεται για ανάγνωση από το θεατή. Έτσι δε χρειάζεται κάποιος να εξηγήσει, η ίδια η κάμερα, η εικόνα εξηγεί και μάλιστα με υπαινεκτικό τρόπο, αφήνοντας τη φαντασία του θεατή να λειτουργήσει και να ανακαλύψει τα μονοπάτια της δικιάς του αφήγησης. Ο κινηματογράφος σε μεγάλες στιγμές, έτσι όπως σπάνια, δυστυχώς, ένα ντοκιμαντέρ μπορεί να μας δώσει στις μέρες μας.

Γιάννης Φραγκούλης

Ο άρτος ημών ο επιούσιος
(Our daily bread)
Σκηνοθεσία: Nikolaus Geyrhalter
Σενάριο: Nikolaus Geyrhalter, Wolfgang Widerhofer
Φωτογραφία: Nikolaus Geyrhalter
Μοντάζ: Wolfgang Widerhofer
Ήχος: ti Bager-Jonathansson, Andreas Hamza
Ερμηνεύουν: Jens Christian, József Fodor, Malgorzata Nowak, Gudrun Schulze, Antonio Vergara, Dieter Voigt (τους εαυτούς τους)
Παραγωγή: Nikolaus Geyrhalter, Markus Glaser, Michael Kitzberger,
Wolfgang Widerhofer
Έτος παραγωγής: 2005
Χώρα παραγωγής: Γερμανία, Αυστρία
Χρόνος: 92΄
Εταιρεία διανομής: Filmtrade.

Ο ΑΡΤΟΣ ΗΜΩΝ Ο ΕΠΙΟΥΣΙΟΣ