ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

DEAD MAN’S SHOES

Τα παπούτσια του νεκρού

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΚΔΙΚΗΣΗΣ

Αν η επιλογή του κεντρικού ήρωα της ταινίας, να καθαρίσει μόνος του τους βασανιστές του ανάπηρου αδερφού του, έρχονταν, αφού είχαν εξαντληθεί όλες οι άλλες επιλογές, τότε «Τα παπούτσια του νεκρού», θα έσπαγαν το κοντέρ! Τότε η εκδίκηση θα είχε ηθική δικαιολογία. Θα εκπλήρωνε, ίσως, μια υποχρέωση! Δυστυχώς σε αυτό το σημείο, και είναι πολύ λεπτό σημείο αυτό, ο Σέιν Μίντοους, δεν ήταν προσεκτικός! Δε δικαιολόγησε ηθικά την πράξη. Παρότι με το τέλος της ταινίας του, φαίνεται ότι και αυτός δε δικαιώνει την ατομική εκδίκηση!..

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή, αφού η ταινία αξίζει της προσοχής και του σεβασμού μας! Γιατί είναι πολύ σοβαρά γυρισμένη, γιατί μας δείχνει μια άλλη Βρετανία (ακόμα και στη γλώσσα), γιατί έχει θαυμάσιους ηθοποιούς, εξαιρετική μουσική επένδυση και, τέλος, παραξενιά! Παραξενιά με την έννοια, πως δε μοιάζει με τις άλλες. Έχει δική της τρέλα (γραφή).

Ένας νεαρός εκπαιδευτής στο στρατό έρχεται στην μικρή επαρχιακή πόλη που γεννήθηκε, αποφασισμένος να εκδικηθεί τους βασανιστές του ανάπηρου αδελφού του. Οι δράστες είναι μια συμμορία μικροκακοποιών, μικροεμπόρων ναρκωτικών, μικροδιαβόλων, οι οποίοι, βέβαια, δε διστάζουν να φτάσουν και στο σοβαρό έγκλημα. Δε διστάζουν να προσβάλουν ακόμα και ανάπηρους! Ο εκπαιδευτής με μελετημένες κινήσεις, με κινήσεις ψυχρού εκτελεστή επιστρέφει, και μάλιστα με τόκο, αυτά που πέρασε ο ανάπηρος αδελφός του. Όπως εκείνοι δε λυπήθηκαν το θύμα τους, έτσι και ετούτος δεν τους λυπάται. Τους κάνει να τρέχουν και να μη φτάνουν! Στο τέλος, βέβαια, η μικρή πόλη θα γεμίσει αίμα!..

Αυτό, ακριβώς, είναι και το αδύνατο σημείο της ταινίας. Κυλάει με ευκολία στο αίμα! Δείχνει αυτό και μόνον αυτό να την απασχολεί. Αφήνει τελείως ασχολίαστο το κοινωνικό περιβάλλον, που εκτρέφει θύτες και θύματα. Το κοινωνικό περιβάλλον το οποίο σφίγγει τους λαιμούς, πνίγει τους ανθρώπους. Αφήνει ασχολίαστη την μικρή επαρχιακή πόλη η οποία από μόνη της είναι μια τραγωδία. Απομονώνει τους ήρωές της από το κοινωνικό περιβάλλον και προσωποποιεί τη ζωή. Λες και ο άνθρωπος έπεσε από τον ουρανό, δεν είναι δημιούργημα του χώρου και του χρόνου που ζει. Αυτές οι ελλείψεις δημιουργούν στο θεατή την αίσθηση ότι όλα όσα συμβαίνουν στην οθόνη είναι στημένα. Είναι επεισόδια που στήθηκαν, για να παρακολουθήσουμε την ιερουργική διαδικασία της εκδίκησης.

Ο Βρετανός σκηνοθέτης, λοιπόν, ενώ είχε μπροστά του ένα κοινωνικό πρόβλημα, μια μικρή επαρχιακή πόλη που εκτρέφει το δικό της έγκλημα, του γύρισε την πλάτη και ασχολήθηκε με την «περίπτωση». Κοίταξε το δέντρο και έχασε το δάσος. Κράτησε μόνον τα εξωτερικά στοιχεία. Ακόμα και τη «μελέτη» της εκδίκησης, που φαίνεται να είναι το θέμα του, ξέχασε! Δεν στάθηκε στην ψυχολογία και στις ψυχολογικές μεταπτώσεις αυτού που εκδικείται! Δεν κινηματογράφησε μια ανθρώπινη ύπαρξη η οποία «μπλέκει» σε μια αδιέξοδη κίνηση… Τα παράτησε όλα αυτά και ακολούθησε την ίδια την πορεία. Τα στάδια της εκδίκησης. Πρώτα βγάζουμε το πιστόλι, ύστερα σημαδεύουμε!.. Το ένα βήμα μετά το άλλο της τέλεσης της πράξης. Σα να ήθελε να μας μυήσει στον τρόπο (εκ)τέλεσης της εκδίκησης. Και της ευχαρίστησης, τελικά, που νοιώθει αυτός που παίρνει το αίμα του πίσω (που εκδικείται)!

Κρίμα γιατί, κατά τα άλλα, αν μπορούμε να πούμε έτσι, η ταινία είναι γοητευτική! Είναι λιτή. Έχει εξαιρετικά κάδρα. Έχει πολλές τρυφερές στιγμές (αυτές του κεντρικού ήρωα με τον ανάπηρο αδελφό του). Όλοι οι ήρωές της προέρχονται από την εργατική τάξη. Ακούγονται πολύ όμορφα και λειτουργικά μουσικά κομμάτια.

Νίκος Αντωνάκος
(Αυτή η κριτική δημοσιεύεται με την άδεια της εφημερίδας Ριζοσπάστης)

Τα παπούτσια του νεκρού
(Dead man’s shoes)
Σκηνοθεσία: Shane Meadows
Σενάριο: Shane Meadows, Paul Fraser, Paddy Considine
Φωτογραφία: Danny Cohen
Μοντάζ: Celia Haining, Lucas Roche, Chris Wyatt
Μουσική: Aphex Twin
Ήχος: Stevie Haywood, Greg Marshall
Κοστούμια: Theresa Hughes
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Adam Tomlinson
Ειδικά εφέ: Tim Caplan
Ερμηνεύουν: Paddy Considine (Ρίτσαρντ), Gary Stretch (Σόνι), Toby Kebbell (Άντονι), Jo Hartley (Τζο), Seamus O'Neill (Μπιγκ Αλ), Stuart Wolfenden (Χέρμπι), Paul Sadot (Ταφ), Paul Hurstfield (Μαρκ), Emily Aston (Πάτι), George Newton (Τζίψι Τζον), Neil Bell (Σοζ), Craig Considine (Κρεγκ), Matt Considine (Ματ), Andrew Shim (Έλβις)
Παραγωγή: Mark Herbert, Louise Meadows
Έτος παραγωγής: 2004
Χώρα παραγωγής: Αγγλία
Χρόνος: 90΄
Εταιρεία διανομής: Seven Films.

ΤΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ