ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

Mala noche

ΑΔΙΕΞΟΔΟΣ ΕΡΩΤΑΣ

Η παγκόσμια ποίηση μας έχει γνωρίσει μερικούς μεγάλους (και άλλους μικρότερους) «αμαρτωλούς» ποιητές. Και η Λογοτεχνία, επίσης! Και η χώρα μας έχει τέτοιους «δαιμονισμένους». Οι οποίοι έχουν γράψει θαυμάσια έργα, έχουν γράψει εξαιρετικά ποιήματα… Ένας τέτοιος «αμαρτωλός» ποιητής-συγγραφέας είναι και ο πραγματικός ήρωας της ταινίας. Είναι ο Γουώλτ Κέρτις. (Μετέφρασε Πάμπλο Νερούδα, Φρεντερίκο Γκαρσία Λόρκα κ.λπ.). Ένας 65χρονος, πια, σήμερα συγγραφέας ο οποίος έγραφε και γράφει τις προσωπικές εμπειρίες του. Αλλά συνειδητά τις τοποθετεί μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον, το οποίο τις γέννησε και μέσα στο οποίο διαδραματίστηκαν. Γιατί εκεί αυτές οι ιστορίες αναπνέουν. Και αυτό είναι που έχει αξία! Γιατί δεν είναι η «αμαρτία» που ενδιαφέρει, αλλά το λασπωμένο περιβάλλον μέσα στο οποίο κυλιούνται οι άνθρωποι και, είτε «αμαρτάνουν», είτε όχι, βασανίζονται και υποφέρουν...

Πρέπει να είσαι αφελής και να αρέσκεσαι στις κλειδαρότρυπες για να δεις την ταινία σα μια ταινία για ομοφυλόφιλους! Παρότι η ιστορία, ο συγγραφέας, ο σκηνοθέτης, σχεδόν όλα και όλοι, είναι ομοφυλόφιλοι και δεν το κρύβουν! Όμως, η ομοφυλοφιλία στην ταινία, είναι το ελάχιστο, μπροστά σε αυτά που αποκαλύπτει για τους εξευτελισμούς, που υφίστανται οι άνθρωποι. Και όχι μόνον οι Μεξικάνοι λαθρομετανάστες, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι νέοι. Αλλά οι άνθρωποι, οι νέοι…

Το Πόρτλαντ, στους δρόμους τους οποίους γεννήθηκε και μεγάλωσε ο συγγραφέας, είναι μια πόλη που σε προετοιμάζει για την κόλαση. Το να οδηγηθείς στην ομοφυλοφιλία, δεν κρύβει κάποια έκπληξη. Όλοι οι δρόμοι είναι ανοιχτοί και σε σπρώχνουν ή σε τραβάνε στα σκοτάδια τους. Είναι τόση η μοναξιά και ο φόβος που σε σπρώχνει σε όποια αγκαλιά βρεις ανοιχτή. Ο συγγραφέας σε πολύ νεαρή ηλικία βρέθηκε να εργάζεται σε ένα ελληνικό μπαρ, το οποίο ήταν στέκι αλκοολικών! «Εκεί, η πνευματική μου καλλιέργεια συγκρούονταν αυτάρεσκα πίσω από το ταμείο, με τα άδεια μπουκάλια των θαμώνων. Η καθημερινή τριβή με τα πρόσωπα αυτά και τον κόσμο τους μου δημιούργησε ένα αίσθημα βαθιάς αλληλεγγύης. Συχνά-πυκνά περνούσε από το μαγαζί μια παρέα ζωηρών εφήβων με άγριες διαθέσεις, που όμως, σε εμένα έμοιαζε με πρωινές ηλιαχτίδες. Η ανεμελιά και η διαφοροποίησή τους από τη μιζέρια του γκέτο που τους περιέβαλε, άγγιζαν την καρδιά μου», έγραψε ο Κέρτις, για την πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Η επιθυμία του να βγει από το αδιέξοδο, από το γκέτο μέσα στο οποίο ζούσε, τον έκανε να αποδεχτεί ακόμα και τις αδιέξοδες ακρότητες.

Την ίδια κραυγή αγωνίας βγάζει και η ταινία! Ένας νεαρός ομοφυλόφιλος «μπακάλης» ερωτεύεται έναν νεαρό Μεξικάνο λαθρομετανάστη. Το παιδί, όμως, δεν κοιμάται με «πούστηδες», όπως δηλώνει! Ο συγκάτοικός του, όμως, πιο φοβισμένος και πιο αδύναμος, για να επιβιώσει «δοκιμάζει». Τα τρία αυτά μοναχικά πρόσωπα, που εκείνο που επιθυμούν είναι γαλήνη και αγάπη, μπλέκονται και συμπλέκονται, ενώ γύρω τους η μόλυνση του κοινωνικού περιβάλλοντος παίρνει άγριες διαστάσεις. Οι άνθρωποι, και ιδιαίτερα βέβαια οι «λαθραίοι», σπρώχνονται με βία (και από απελπισία) στην κρεατομηχανή που αλέθει όλες τις αδύναμες περιπτώσεις, όλα τα «λαθραία» στρώματα.

Κατά τη γνώμη μου η «δήλωσή» των δημιουργών για τη σεξουαλική τους ιδιαιτερότητα, ο χαρακτηρισμός της ταινίας τους σαν «ιδιαίτερης» ταινίας, μικραίνει το έργο τους. Το περιθωριοποιεί, χωρίς λόγο. Αφού το «Mala noche» είναι μια μικρή σύγχρονη τραγωδία η οποία, σε καμία περίπτωση, δε σχετίζεται με σεξουαλικές προτιμήσεις και ιδιαιτερότητες. Μπορεί, ίσως, η ομοφυλοφιλία να μεγεθύνει το πρόβλημα, αλλά δεν είναι αυτή που το καθορίζει.

Η ταινία είναι 27 χρόνων (γυρίστηκε το 1985)! Είναι ασπρόμαυρη και χειροποίητη! Και αυτή, όπως και «Το νεκρό κορίτσι», είναι σίγουρη γι’αυτό που θέλει να πει. Και αυτό την κάνει ειλικρινή και της προσδίδει γοητεία. Και εδώ έχουν προσεχτεί, χωρίς να γίνονται μανιέρα, οι θέσεις της μηχανής, τα κάδρα, η ατμόσφαιρα.

Νίκος Αντωνάκος
(Αυτή η κριτική δημοσιεύεται με την άδεια της εφημερίδας Ριζοσπάστης)

Mala noche
Σκηνοθεσία: Gus Van Sant
Σενάριο: Gus Van Sant, Walt Curtis
Φωτογραφία: John J. Campbell
Μοντάζ: Gus Van Sant
Μουσική: Peter Dammann, Karen Kitchen, Creighton Lindsay
Ήχος: Leslie Shatz
Ερμηνεύουν: Doug Cooeyate (Τζόνι), Sam Downey (υπάλληλος του ξενοδοχείου), Nyla McCarthy (Μπέτι), Ray Monge (Ρομπέρτο Πέπερ), Tim Streeter (Γουόλτ Κούρτις), Robert Lee Pitchlynn
Παραγωγή: Gus Van Sant
Έτος παραγωγής: 1985
Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ
Χρόνος: 78΄
Εταιρεία διανομής: Master.

MALA NOCHE