ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

MOLIERE

Μολιέρος

ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑΣ

Να το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή! Η ταινία δεν κάνει κάποια απόπειρα σοβαρής μελέτης της προσωπικότητας, του έργου και των συνθηκών της εποχής (1622-1673) του Ζαν Μπαπτίστ Ποκελάν (Μολιέρος). Με «χαριτωμένο» τρόπο, με «θεατρικό» θα έλεγα τρόπο, αντιγράφοντας, μάλλον, τη… γραφή του Μολιέρου, χωρίς φυσικά να διαθέτει την ίδια σκέψη και την ίδια αιχμηρότητα, προσπαθεί να προσεγγίσει το συγγραφέα και το πάθος του για το θέατρο! Κάπου στο φόντο, βέβαια, «κυκλοφορεί» και το πολιτικό-οικονομικό και πολιτιστικό περιβάλλον της εποχής! Όμως, στην ταινία, σε αντίθεση με την πραγματικότητα, δεν είναι αυτό που διαμορφώνει τη ζωή, και το συγγραφέα, επίσης!

Ο σεβασμός του σκηνοθέτη για το μεγάλο θεατράνθρωπο, είναι περισσότερο από καθαρός. Τόσο που η ταινία μοιάζει με αγιογραφία. (Αυτό συμβαίνει πάντα σε παρόμοιες περιπτώσεις). Αφού και οι «αδυναμίες» του Μολιέρου, λέμε «αδυναμίες» για να μην πούμε υποχωρήσεις, που είναι και το σωστότερο, αντιμετωπίζονται, και δικαιολογούνται, σαν μέρος της … υπερβατικής συμπεριφοράς του καλλιτέχνη! Η κολακεία, για να αναφερθούμε μόνο σε ένα παράδειγμα, στην οποία υπέκυψε, σε μερικές περιπτώσεις, και ο ίδιος ο Μολιέρος, στην ταινία ξεπερνιέται σαν «πονηριά», αποστερώντας, έτσι, το δράμα της υπόθεσης, το ηθικό πλήγμα του δημιουργού και τη
την εσωτερική βάσανο του ανθρώπου. Μειώνοντας και μικραίνοντας έτσι τις πηγές από τις οποίες άντλησε έμπνευση ο Μολιέρος. Αυτή η αντιμετώπιση, βέβαια, μειώνει το κύρος και το εύρος και της ίδιας της ταινίας.

Ο Μολιέρος, πάντως, δεν χαρίστηκε σε κανέναν. Ούτε στον εαυτό του. Σε όλα τα έργα του στιγμάτισε τέτοιες συμπεριφορές. Σάρκαζε και αυτοσαρκαζότανε. Με κάθε ευκαιρία χτυπούσε εγωισμούς, υποχωρήσεις, αυταρχισμούς, δεσποτισμούς, φθήνιες, δουλικότητες, κολακείες, πονηριές… Και δε χτυπούσε στον αέρα. Έψαχνε το βάθος των συμπεριφορών και των πραγμάτων. Όλο το έργο του είναι ένα μεγάλο και βαθύ ψυχογράφημα των συμπεριφορών των ανθρώπων και των πολιτικών, των οικονομικών και των κοινωνικών συνθηκών, της εποχής του. Ένα ψυχογράφημα, δυστυχώς, διαχρονικό! Αφού, τα περισσότερα από αυτά που στιγμάτισε ο μεγάλος συγγραφέας εξακολουθούν να βασανίζουν ακόμα και σήμερα τους ανθρώπους.

Ακριβώς, αυτό το βάθος της σκέψης, έκανε και κάνει το Μολιέρο, έναν από τους μεγαλύτερους διανοητές του κόσμου. Η ταινία δεν ανταποκρίθηκε με την ίδια επάρκεια. Παραμένει, πάντα, ανοιχτή η αντικειμενική μεταφορά του Μολιέρου στον κινηματογράφο. Παρόλα αυτά, όμως, η ταινία του Λορέν Τιράρ βοηθάει, και πολύ μάλιστα, ιδιαίτερα τον απληροφόρητο θεατή, να πλησιάσει και, κατά κάποιο τρόπο, να γνωρίσει και να αγαπήσει το μεγάλο δημιουργό. Ο «παραμυθένιος» τρόπος που διηγείται ένα μέρος της ζωής του Μολιέρου, αυτό της συγγραφικής και υποκριτικής ενηλικίωσης του, αλλά και του πρώτου και σημαντικού ερωτικού πληγώματός του, το οποίο, στην ταινία, στέκεται και η αφορμή για τη μετέπειτα δημιουργία, κάνει ελκυστική τη γνωριμία. Εναπόκειται, πια, στο θεατή, να δει (να ξαναδεί) το Μολιέρο με άλλα μάτια.

Στην ταινία, πέρα από τα «προσωπικά» του Μολιέρου, θίγονται, με τον ίδιο «ανάλαφρο» τρόπο πάντα, και μεγάλα και μικρότερα ζητήματα της τέχνης. Όπως το ερώτημα που «εκκρεμεί», από την εποχή του Αριστοτέλη ακόμα, για την αξία της κωμωδίας! Όπως η αγωνία, που δεν έκρυβε και ο Αριστοφάνης, έστω και αν τη διακωμωδούσε, αν ο κωμωδιογράφος είναι δημιουργός! Ή, ακόμα και το γνωστό μπρεχτικό απόφθεγμα ότι υπάρχουν… χίλιοι (πέντε) τρόποι να πεις την αλήθεια! (Αυτό και σαν θεατρική… ποικιλία, αλλά και σαν τρόπο για να απαντήσεις και να ξεπεράσεις τις απαγορεύσεις)!

Η γραφή (φόρμα) της ταινίας χωρίς να φέρνει τίποτα καινούριο για τον κινηματογράφο, είναι ευχάριστη. Η φωτογραφία, οι μουσικές, τα κοστούμια, οι χώροι, και οι ερμηνείες, είναι σωστά διατυπωμένα. Υπηρετούν την «ανάλαφρη» ματιά του σκηνοθέτη.

Νίκος Αντωνάκος
(Αυτή η κριτική δημοσιεύεται με την άδεια της εφημερίδας Ριζοσπάστης)

Μολιέρος
(Moliere)
Σκηνοθεσία: Laurent Tirard
Σενάριο: Laurent Tirard, Grégoire Vigneron
Φωτογραφία: Gilles Henry
Μοντάζ: Valérie Deseine
Μουσική: Frédéric Talgorn
Ήχος: Eric Devulder
Κοστούμια: Gilles Bodu-Lemoine, Pui Laï Huam, Pierre-Jean Larroque
Σκηνικά: Véronique Melery
Ειδικά εφέ: Cédric Fayolle
Ερμηνεύουν: Romain Duris (Μολιέρος), Fabrice Luchini (Κος Ζουρντέν), Laura Morante (Ελμίρ Ζουρντέν), Edouard Baer (Ντοράντε), Ludivine Sagnier (Σελιμέν), Fanny Valette (Ενριέτ Ζουρντέν), Mélanie Dos Santos (Λουιζόν Ζουρντέν, παιδί), Gonzague Requillart (Βαλέριος), Gilian Petrovski (Τομά), Sophie-Charlotte Husson (Μαντλέν Μπεζάρ), Arié Elmaleh (δάσκαλος χορού), Eric Berger (ζωγράφος), Anne Suarez (Κατρίν ντε Μπρί), Annelise Hesme (Μαρκησία ντι Παρκ)
Παραγωγή: Olivier Delbosc, Marc Missonnier
Έτος παραγωγής: 2007
Χώρα παραγωγής: Γαλλία
Χρόνος: 121΄
Εταιρεία διανομής: Village Films.

ΜΟΛΙΕΡΟΣ