ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

4 MONTHS, 3 WEEKS AND 2 DAYS

4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 μέρες

ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ… ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ

Ας μιλήσουμε πρώτα για την κατασκευή, για τη φόρμα! Έχει δική της, καθαρά δική της γραφή. Και με αυτή την έννοια είναι ένα πρωτογενές καλλιτεχνικό έργο. Ένα έργο που δε μιμείται, που δε «μοιάζει» με κάτι άλλο. Αρχίζει πολύ αργά και σιγά-σιγά αναπτύσσει ταχύτητες. Όμως, όχι στην εναλλαγή των πλάνων (γρήγορο μοντάζ), όπως γίνεται στις ταινίες περιπέτειας. Όχι! Οι ταχύτητες εδώ είναι στους εσωτερικούς ρυθμούς. Στην εσωτερικότητα των πλάνων, τα οποία, χωρίς να προστίθενται νέα πρόσωπα ή νέες καταστάσεις σε αυτά, σιγά-σιγά γεμίζουν από εσωτερικές εντάσεις και συναισθήματα και μοιάζουν, εκεί προς το τέλος, ότι θα εκραγούν. Η ταινία σε μαγκώνει από το σβέρκο και σε τρέχει!Ας περάσουμε τώρα στο περιεχόμενο. Βρισκόμαστε στα τελευταία χρόνια της περιόδου του Τσαουσέσκου. Οι εκτρώσεις είναι απαγορευμένες στη Ρουμανία (όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης). Μια νεαρή φοιτήτρια βοηθάει τη φίλη της και συμφοιτήτριά της να κάνει παράνομη έκτρωση. Οι δυο κοπέλες έρχονται σε επαφή με έναν σκοτεινό «γιατρό»…Η ταινία με εξαιρετικό κινηματογραφικά τρόπο παρακολουθεί όλες τις μικρές «λεπτομέρειες» της «επιχείρησης». Παρακολουθεί τα δυο κορίτσια και τους φόβους τους. Φόβους να μη συλληφθούν, αλλά και φόβους να πάει καλά η ίδια η έκτρωση, αφού υπάρχει κίνδυνος αιμορραγίας, μόλυνσης κ.λπ. Και μόνον αυτή η αγωνία είναι αρκετή για να γυριστεί μια ταινία!Ο Κριστιάν Μουνγκίου δεν περιορίζεται στα δυο κορίτσια και στην αγωνία τους. Περιγράφει άριστα και το περιβάλλον. Τα άλλα πρόσωπα που συνδέονται, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, με τα κορίτσια και την έκτρωση. Το φίλο της κοπέλας που βοηθάει τη φίλη της, τους γονείς του φίλου της, και τους φίλους των γονέων του. Βλέπουμε ακόμα διάφορους υπαλλήλους ξενοδοχείων, «τυπικούς» αστυνομικούς και βέβαια το «γιατρό». Όμως, πέρα από τα πρόσωπα και πάνω από τα πρόσωπα νοιώθουμε (χωρίς να βλέπουμε) να αιωρείται το «ευρύτερο» περιβάλλον. Ένα αόρατο απειλητικό (χωρίς να φαίνεται) περιβάλλον.Παρακολουθώντας την ταινία, θέλεις δεν θέλεις νοιώθεις να βρίσκεσαι χωμένος μέχρι το λαιμό στον κόσμο του Κάφκα. Σε πιάνει και σένα άγχος! Οι χώροι, τα έπιπλα, οι σκιές και τα «άχρωμα» χρώματα, οι διάλογοι, η χαμηλή εκφορά του λόγου, τα πρόσωπα των ηθοποιών, οι κινήσεις τους, η πολύ λυτή ερμηνεία τους, όλα αυτά συντείνουν στο να μεταφερθείς σε έναν «άλλο» κόσμο. Νοιώθεις να απειλείσαι από παντού.Εδώ, λοιπόν, αρχίζουν οι ενστάσεις! Τέτοια κόλαση ήταν η Ρουμανία; Έχω προσωπική γνώμη για τη χώρα και δε συμφωνώ! Στιγμές-στιγμές είχα την εντύπωση, ότι η ταινία ήταν συνέχεια των φημών που ακούγονταν λίγο πριν και λίγο μετά την εκτέλεση του ζεύγους Τσαουσέσκου. Φήμες που μιλούσανε για εκατομμύρια νεκρούς! Αυτή η αόρατη απειλή που αιωρείται στην ταινία, η οποία βέβαια χρεώνεται στο τότε καθεστώς, είναι, το λιγότερο, μεροληπτική. Κανένας λογικός άνθρωπος, φυσικά, δε συμφωνεί με τις απαγορεύσεις, ειδικά σε τέτοια ζητήματα. Ζητήματα που αφορούν σε προσωπικές ελευθερίες. Όμως, τα κοινωνικά ζητήματα θέλουν μεγαλύτερη έρευνα. Πρέπει κανείς να δει τους λόγους και τις αιτίες που παίρνονται τέτοια «διοικητικά μέτρα».

Φτάνει να θυμίσω πως αμέσως μετά την άρση του νόμου για την απαγόρευση των εκτρώσεων στη Ρουμανία, μέσα σε ένα μόλις χρόνο, περισσότερα από ένα εκατομμύριο κορίτσια έκαναν έκτρωση! Και η έκτρωση, εξ όσων γνωρίζω, δεν είναι παιχνιδάκι. Κάτι που μπορεί να γίνεται από το πρωί ως το βράδυ. Τα μέτρα προφύλαξης, για παράδειγμα, είναι προτιμότερα, βέβαια, από την έκτρωση! Μια κυβέρνηση, ένα κράτος, οφείλουν να στρέψουν εκεί την προσοχή τους. Όλες οι πολιτισμένες χώρες, έχουν θεσπίσει αυστηρά μέτρα για την «Τεχνητή Διακοπή της Εγκυμοσύνης». Ακόμα και στον καπιταλισμό που όλα «επιτρέπονται», η τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης είναι κολάσιμη πράξη. Μια ματιά στο άρθρο 304 του δικού μας Ποινικού Κώδικα θα μας προσγειώσει συναισθηματικά.Με τις ενστάσεις μου αυτές δε θέλω να μειώσω σε τίποτα την ταινία! Ίσα-ίσα που όσοι ενδιαφέρονται για το σοσιαλισμό, οφείλουμε να μελετήσουμε όλες τις παραμέτρους, όλα τα λάθη, τις αγκυλώσεις ή τις παραλείψεις που δεν έκαναν τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Και πρέπει να πάρουμε σοβαρά όλες τις παρατηρήσεις. Ακόμα και τις κακοπροαίρετες. Και με αυτή την έννοια, και πέρα από την ειδική αισθητική της αξία, η ταινία είναι χρήσιμη. Είναι περισσότερο χρήσιμη σε εμάς που νοιαζόμαστε για το σοσιαλισμό, παρά σε αυτούς που αναζητούν αφορμές για να τον κατηγορήσουν. Η σκοπιά από την οποία θα δεις την ταινία, δεν καθορίζει το αποτέλεσμα, αλλά εσένα!

Νίκος Αντωνάκος
(Αυτή η κριτική δημοσιεύεται με την άδεια της εφημερίδας Ριζοσπάστης)

4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 μέρες
(4 months, 3 weeks and 2 days)
Σκηνοθεσία: Cristian Mungiu
Σενάριο: Cristian Mungiu
Φωτογραφία: Oleg Mutu
Μοντάζ: Dana Bunescu
Ήχος: Constantin Fleancu
Κοστούμια: Dana Istrate
Ερμηνεύουν: Anamaria Marinca (Οτίλια), Laura Vasiliu (Γκαμπριέλα Ντράγκουτ), Vlad Ivanov (Βιαρέλ Ντόμνου Μπέμπε), Alexandru Potocean (Άντι Ράντου), Ion Sapdaru (Δρ. Ρούσου), Teodor Corban (εξωπραγματικός ρεσεψιονίστας), Tania Popa (νυχτερινή ρεσεψιονίστρια), Cerasela Iosifescu, Doru Ana (Μπενζανίρουλ), Eugenia Bosânceanu (μητέρα του Μπέμπε), Marioara Sterian (Αντέλα Ρακοβισένου), Mihaela Alexandru (Ντανιέλα), Constantin Bojog (Μάρτου), Georgeta Paduraru Burdujan (κα. Αλντέα)
Παραγωγή: Cristian Mungiu, Oleg Mutu, Alex Teodorescu
Έτος παραγωγής: 2007
Χώρα παραγωγής: Ρουμανία
Χρόνος: 113΄
Χρονολογία διανομής: 25/10/07
Εταιρεία διανομής: Rosebud.

4 ΜΗΝΕΣ, 3 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ 2 ΜΕΡΕΣ