ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

Ο κολλητός μου

Η ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΦΙΛΙΑ

Η ταινία διαφημίζεται σαν κωμωδία. Θα μπορούσε, όμως, με την ίδια ευκολία, να χαρακτηριστεί δράμα ή ακόμα και τραγωδία! Ένας ώριμος άντρας, πετυχημένος επαγγελματικά, γοητευτικός, σχεδόν… τέλειος, ανακαλύπτει ότι, τελικά, είναι μόνος του! Γύρω του, βέβαια, υπάρχουν άνθρωποι, γυναίκα, γυναίκες,… παιδί, συνεργάτες, γνώριμοι, πελάτες,... όμως κανένας από αυτούς που τον περιτριγυρίζουν, και περιτριγυρίζει, δεν είναι… κολλητός του! Αυτό που λέμε φίλος!

Εντάξει, ας μη φτάσουμε στις… ακρότητες του Όμηρου, στη φιλία ανάμεσα στον Αχιλλέα και τον Πάτροκλο, τους οποίους μνημονεύει από σπόντα η ταινία, και ας περιοριστούμε στα καθ’ημάς! Σε μια απλή, έστω, φιλία. Να μπορούμε, δηλαδή, σε κάποια ώρα ανάγκης, σε ακατάλληλη ώρα, αν το επιβάλουν οι συνθήκες, τρεις το πρωί για παράδειγμα, να μη διστάσουμε να σηκώσουμε το τηλέφωνο. Και, βέβαια, να συναντήσουμε προθυμία!

Αν είμαστε ειλικρινείς, λίγοι, πολλοί λίγοι, ελάχιστοι από εμάς, από τους σύγχρονους ανθρώπους της πόλης, από τους αλλοτριωμένους καταναλωτές και ψηφοφόρους, μπορούμε να δηλώσουμε φωναχτά, πως διαθέτουμε τέτοια πολυτέλεια! Και αυτό δεν είναι κωμωδία, είναι δράμα, είναι, στ’αλήθεια, τραγωδία!

Αυτό το πολύ σοβαρό θέμα, λοιπόν, βάζει η ταινία. Και το βάζει με αρκετά έξυπνο τρόπο. Δεν το κάνει μελό. Προσπαθεί να το κρατήσει στο επίπεδο της παρατήρησης. Ο θεατής, ανάλογα με τις εμπειρίες του και τις ελλείψεις του, είναι σίγουρο, θα βγάλει τα συμπεράσματά του. Βγαίνοντας από την αίθουσα θα κάνει τους απολογισμούς του.

Όσο δεν του έμπαινε το ερώτημα, δεν είχε πρόβλημα, ο ήρωάς μας! Ήταν τόσο πολυάσχολη η ζωή του (ποιου δεν είναι;) που δεν το σκεφτόταν. Κάποια μέρα, όμως, περισσότερο από αστείο, χρειάστηκε να απαντήσει… Δυστυχώς, αποδείχτηκε πως δεν είχε φίλους. Ήταν απόλυτα μόνος! Πουθενά ο Πάτροκλος! Μόνος κατάμονος ο Αχιλλέας. Μόνος κατάμονος ο καθένας μας!

Και ωστόσο, όπως αποδείχτηκε, άλλωστε, και στην ταινία, τα πράγματα δεν είναι μη αναστρέψιμα! Ο άνθρωπος, σαν είδος, δεν έχασε ακόμα την ικανότητα να δημιουργεί φίλους, να συνάπτει φιλία. Τα συναισθήματά του, δεν έχουν στεγνώσει. Φτάνει, βέβαια, να αλλάξει συμπεριφορά. Να πάψει να τρέχει πίσω από το χρήμα. Να σταματήσει να συμπεριφέρεται σαν έμπορος! Γίνεται, όμως, αυτό σε μια εμπορευματική κοινωνία; Σε μια καπιταλιστική κοινωνία; Όπου όλα μπαίνουν κάτω από τους νόμους της αγοράς; Όπου όλα μετρούνται με το χρήμα;

Όχι, βέβαια, δε γίνεται! Και εκεί είναι το δράμα. Γιατί η προϋπόθεση για να κρατηθεί ο άνθρωπος άνθρωπος, είναι να υπάρχει, να ζει, μέσα σε ανθρώπινη κοινωνία. Σε ανθρώπινη κοινωνία, η οποία, θα μαθαίνει στα μέλη της, θα εκπαιδεύει τα μέλη της, να συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι! Και μια τέτοια κοινωνία, δυστυχώς, δεν υπάρχει. Πρέπει να τη φτιάξει ο ίδιος ο άνθρωπος, αν θέλει να είναι πραγματικός άνθρωπος! Και να έχει φίλους!..

Βέβαια, η ταινία, δε βάζει τέτοια ζητήματα! Δε θέλει, φαίνεται, να «βαρύνει» το θέμα. Πού να μπλέκει, τώρα, σε πολιτικές αναλύσεις! Ωστόσο, για την τιμή των όπλων, κάνει κάποιες νύξεις, κυρίως λεκτικές. Κριτικάρει και αποδίδει ευθύνες στην γενική αγοροπωλησία, που διέπει την κοινωνία. Μαλώνει και καταγγέλλει τον ήρωα, για τη συμπεριφορά του. Που είναι μέρος αυτού του συστήματος. Που έχει πάντα στο χέρι του ένα μπλοκ επιταγών και πιστεύει πως με αυτό θα τη βγάλει! Όμως, μέχρι εκεί… Τα υπόλοιπα, ας τα βρει μόνος του ο θεατής. Παρόλα αυτά!...

Ο Φρανσουά πρέπει μέσα σε δέκα μέρες να αποδείξει πως έχει… κολλητό! Έναν, τουλάχιστον, φίλο. Από το αδιέξοδο τον βγάζει ένας άγνωστος, μέχρι τώρα, ταξιτζής. Ο οποίος, τυχαία, γίνεται κοινωνός στο δράμα του. Ανάμεσα στον Φρανσουά και στον ταξιτζή, θα αναπτυχτεί αυτό που έλειπε. Η φιλία. Μια πραγματική φιλία. Και ο Φρανσουά θα γνωρίσει (ο ταξιτζής ξέρει από φιλίες, έστω και αν έχει προδοθεί) αυτό που δεν είχε γνωρίσει ποτέ μέχρι σήμερα. Τη χαρά να έχει φίλο. Τη χαρά να παίρνει και να δίνει. Τη χαρά να θυσιάζει. Τη χαρά να θυσιάζονται για εκείνον.

Μια, με τον τρόπο της, τρυφερή ταινία. Η οποία, δυστυχώς για την ίδια, αδικεί τον εαυτό της, που δεν έψαξε βαθύτερα, σφαιρικότερα το θέμα. Και η οποία, όμως, ακριβώς γιατί είναι σοβαρό το θέμα που εξετάζει, αλλά και για τις καλλιτεχνικές αρετές της, την ερμηνεία των ηθοποιών, τη λειτουργική φωτογραφία, τη σωστή επιλογή των χώρων, το «κλασικό» μοντάζ, που διευκολύνει την ανάγνωση, παρακολουθείται με αρκετό ενδιαφέρον. Και δεν είναι λίγες οι φορές που προσφέρει αληθινή και ανυπόκριτη συγκίνηση.

Νίκος Αντωνάκος
(Αυτή η κριτική δημοσιεύεται με την άδεια της εφημερίδας Ριζοσπάστης)

Ο κολλητός μου
(Mon meilleur ami)
Σκηνοθεσία: Patrice Leconte
Σενάριο: Patrice Leconte, Olivier Dazat, Jérôme Tonnerre
Φωτογραφία: Jean-Marie Dreujou
Μοντάζ: Joëlle Hache
Μουσική: Xavier Demerliac
Ήχος: Paul Lainé
Κοστούμια: Annie Périer
Ειδικά εφέ: Stephane Bidault
Ερμηνεύουν: Daniel Auteuil (Φρανσουά Κοστ), Dany Boon (Μπρουνό Μπουλέι), Julie Gayet (Κατρίν), Julie Durand (Λουίζ Κοστ), Henri Garcin (Ετιέν Ντελαμότ), Jacques Mathou (πατέρας του Μπρουνό), Marie Pillet (μητέρα του Μπρουνό), Élisabeth Bourgine (Τζούλια), Jacques Spiesser (Λετελιέ), Audrey Marnay (Μαριάν), Anne Le Ny (ταξινόμος), Pierre Aussedat (ταξινόμος), Philippe Du Janerand (Λικ Λεμπινέ), Fabienne Chaudat (Κα Λεμπινέ), Marie Mergey (χήρα)
Παραγωγή: Olivier Delbosc, Marc Missonnier
Έτος παραγωγής: 2006
Χώρα παραγωγής: Γαλλία
Χρόνος: 94΄
Εταιρεία διανομής: Rosebud.

Ο ΚΟΛΛΗΤΟΣ ΜΟΥ