ΠΙΣΩ

Πόλεμος εκτός προγράμματος

(in the loop)

ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΤΟ ΚΥΡΙΟΙ ΤΟΥ ΝΑΤΟ

ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΚΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
(IN THE LOOP)
Σκηνοθεσία
Armando Iannucci
Σενάριο
Armando Iannucci, Jesse Armstrong, Simon Blackwell, Ian Martin, Tony Roche
Φωτογραφία
Jamie Cairney
Μοντάζ
Anthony Boys, Billy Sneddon
Ήχος
Bob Newton
Μουσική (επιμέλεια)
Becky Bentham, Abbie Lister
Σκηνικά
Clare Keyte
Κοστούμια
Ros Little
Μέικ απ
Marese Langan
Οπτικά εφέ
Jan Hogevold, Esme Long
Καλλιτεχνική διεύθυνση
Kay Brown
Κάστινγκ
Sarah Crowe, Meredith Tucker
Σχεδιασμός παραγωγής
Cristina Casali
Παραγωγή
Daniel Hank, Paula Jalfon, Christine Langan, Kevin Loader, Rosa Romero, Adam Tandy, David M. Thompson
Ηθοποιοί
Peter Capaldi (Μάλκομ Τάκερ), Tom Hollander (Σάιμον Φόστερ), Gina McKee (Τζούντι Μολόι), James Gandolfini (Τζορτζ Μίλερ), Chris Addison (Τόμπι Ράιτ), Anna Chlumsky (Λίζα Βελντ), Enzo Cilenti (Μποπ Αντριάνο), Paul Higgins (Τζέιμι ΜακΝτόναλντ), Mimi Kennedy (Κάρεν Κλαρκ), Alex Macqueen (Τζόναθαν Τατ)
Χώρα: Αγγλία
Διάρκεια: 106΄
Έτος παραγωγής: 2009
Είδος: κωμωδία
Εταιρεία διανομής: Artfree
Ημερομηνία εξόδου: 10/12/2009

Σας αρέσουν οι βρετανικές κωμωδίες; Αυτές που βλέπουμε στην τηλεόραση; Ένα μεγάλο μέρος του κοινού δεν μπορεί να διακρίνει σε αυτές το μεσογειακό χιούμορ στο οποίο είμαστε συνηθισμένοι. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το βρετανικό χιούμορ εστιάζει περισσότερο στο μπουρλέσκ και στη σάτιρα καταστάσεων με ένα σχεδόν ορθολογικό τρόπο.

Στην ταινία «Πόλεμος εκτός προγράμματος» («In the loop»), 2009, εμφανίζεται για πρώτη φορά ο Armando Iannucci στον κινηματογράφο. Έχει όμως μια πλούσια δράση στην τηλεόραση. Έχει σκηνοθετήσει και γράψει για την τηλεόραση, ανάμεσα σε άλλα, το «The thick of it», από το 2005 μέχρι το 2009. Αυτή η ταινία είναι τα πρώτα του βήματα στο χώρο του κινηματογράφου. Η διαφορά είναι ότι η τηλεόραση θέλει ένα άμεσο και επίκαιρο λόγο, ο οποίος διακόπτεται πολλές φορές, έχοντας μια σπονδυλωτή δομή και όχι μια συνεχή ροή που συνδέεται με προγενέστερα αφηγηματικά στοιχεία, μέσα στην ίδια ταινία.

Σε αυτή την ταινία ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος της θέλει να τα βάλει με την πέρα του Ατλαντικού χώρα, με τις ΗΠΑ. Εστιάζει στο θέμα του πολέμου που εδώ και λίγα χρόνια «καίει» πολύ και την Αγγλία, αφού αυτή είναι σύμμαχος των ΗΠΑ στους «ειρηνευτικούς» πολέμους που ξεκίνησε αυτή η υπερδύναμη εναντίον του φανατικού μουσουλμανικού στοιχείου, γρήγορα όμως επεκτάθηκαν σε μια πάλη εναντίον κάθε μουσουλμανικού στοιχείου. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν δημιουργήσει ένα κλίμα παράνοιας, πρώτα στις ΗΠΑ, ειδικά μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, και μετά στην Αγγλία, η οποία ζει το δικό της εφιάλτη. Η μαζική παράνοια χτυπά την πόρτα της ευρωπαϊκής αυτής χώρας, πολλοί έχουν κάνει έντονη κριτική στις κυβερνήσεις της Αγγλίας, οι οποίες υποστηρίζουν ότι δεν είναι συντηρητικές.

Η έντονη κριτική σε υπουργούς ή πρωθυπουργούς στην αγγλική τηλεόραση είναι ένα συχνό φαινόμενο. Ειδικά μετά την τραυματική εμπειρία της θητείας της Θάτσερ, αυτή η τηλεοπτική κριτική λειτουργεί σα μια ουσιαστική αντιπολίτευση, δείχνοντας τα ελλείμματα δημοκρατίας και αξιοπιστίας από τους κυβερνώντες. Ο Armando Iannucci έχει ξεκινήσει από την τηλεόραση και μάλλον δε θέλει να φύγει από αυτό το χώρο.

Στον «Πόλεμο εκτός προγράμματος» εστιάζει στο νατοϊκό στρατηγείο. Έχουμε έναν γκαφατζή υπουργό και μια ομάδα ραδιουργών που θα τα κάνουν όλα άνω κάτω. Τα πράγματα φαίνονται εύκολα. Ένας ισχυρός άντρας και μια ομάδα που ξέρει να λειτουργεί στο παρασκήνιο μπαίνουν στα άδυτα του ΝΑΤΟ και τα ανακατεύουν όλα. Δημιουργούν μια αναταραχή και ανατρέπουν καταστάσεις, δημιουργούν ένα μπάχαλο και δείχνουν το γελοίο του πράγματος. Συγχρόνως μας δείχνουν και το τραγικό, αυτό που κρύβεται πίσω από το κωμικό που, άμε θέλετε, εξορκίζει το τραγικό, προσπαθεί να το διώξει, να μη φτάσει σε εμάς.

Αυτή όμως η διαδικασία της απομάκρυνσης μπορεί να ήταν εφικτή κάποτε σε κοινωνίες που πίστευαν και εξασκούσαν αυτή την ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Στις μέρες μας όμως, στο δυτικό πολιτισμό, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Έχουμε οριστικά απομακρυνθεί από το αναφερόμενό μας. Ο συμβολισμός δε λειτουργεί πλέον. Κατά συνέπεια, η επίθεση στο αναφερόμενο, σε μια κατάσταση, δε συνεπάγεται μια, αντικατοπτρική, επίθεση σε αυτή την κατάσταση που ζούμε, πλέον στο παρόν, άρα στην καθημερινότητα. Ο θεατής αδυνατεί να συνδυάσει αυτό το αναφερόμενο με αυτή την κατάσταση που ζει, άρα να δημιουργήσει αυτές τις ιδέες που θα αποτρέψουν, μέσα από μια κοινωνική διεργασία, μια καταστροφική πολιτική για την τρέχουσα δομή της κοινωνίας.

Η ταινία χάνει έτσι το στόχο της. Δεν ασκεί μια άμεση κριτική και σάτιρα στην κοινωνία στην οποία αναφέρεται. Χάνει τη δύναμή της. Δεν μπορεί να υπονοήσει να αφήσει να λειτουργήσει η φαντασία, να κάνει αυτή τη διαδρομή από το φαντασιακό στο πραγματικό. Τελικά να αγκυροβολήσει στο σήμερα, στην πραγματικότητα, έτσι όπως την αντιλαμβάνεται το μεγαλύτερο μέρος του κοινού. Στην τηλεόραση θα λειτουργούσε καλύτερα, μπορούμε να πούμε ότι θα είχε τη δυνατότητα να εξελίξει αυτό το τηλεοπτικό είδος της σάτιρας, για να προσεγγίσει τον κινηματογράφο. Στον κινηματογραφικό χώρο όμως είναι αδύναμη.

Γιάννης Φραγκούλης

ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΚΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (IN THE LOOP)