ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

Η ΤΑΙΝΙΑ ΣΤΑΘΜΟΣ «NASHVILLE» (1975) ΤΟΥ ΡΟΜΠΕΡΤ ΑΛΤΜΑΝ

Η ταινία «Νάσβιλ» του Ρόμπερτ Άλτμαν (1975) ασχολείται με τα γεγονότα που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια ενός πενταήμερου μουσικού φεστιβάλ κάουντρι-γουέστερν στο Νάσβιλ του Τενεσσύ κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1976. Η ταινία ακολουθεί 24 άτομα που παρευρίσκονται σε εκείνο το φεστιβάλ μουσικής. Το Νάσβιλ είναι το σπίτι του μεγάλου θεάτρου Όλε Όπρυ, το επίκεντρο της αμερικανικής κάουντρι-γουέστερν μουσικής όπου μουσικοί, παραγωγοί, θερμοί υποστηρικτές και άνθρωποι από όλοι την Αμερική ενώνονται για να γιορτάσουν τη κάουντρι-γουέστερν αμερικανική μουσική. Η ταινία «Νάσβιλ» δεν είναι απλά μια μεγάλη ιστορία, είναι μια ανάμιξη πολλών πιο σύντομων ιστοριών για αυτούς τους 24 ανθρώπους. Η ταινία παρατηρεί και παρουσιάζει πώς αυτοί οι άνθρωποι ζώντας σε μια πολύ συντηρητική και σουρεάλ κοινωνία αλληλεπιδρά ο ένας με τον άλλον. Ακολουθεί τις ζωές των διαφορετικών αυτών χαρακτήρων που αναγκάζονται να συνυπάρχουν στην πόλη του Νάσβιλ. Μια πιο οξυδερκή άποψη για την ταινία είναι μια δυόμισι ωρών μελέτη του αμερικάνικου πολιτισμού, της σοουμπίζνες, της Αμερικάνικης ηγεσίας και πολιτικής. Όλοι οι χαρακτήρες βρίσκονται μαζί τυχαία, είτε για το φεστιβάλ μουσικής είτε για την πολιτική συνάθροιση που πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ. Όλοι οι χαρακτήρες εκφράζουν τις ελπίδες τους, τις προθέσεις, τα όνειρα, και τις δύσκολες ζωές τους σε αυτήν την μοναχική Αμερικάνικη κοινωνία. Οι χαρακτήρες αποτελούνται από τους κατοίκους του Νάσβιλ, τους πολιτικούς ηγέτες, τα αστέρια της μουσικής και τους μάνατζερ τους, τα wannabe αστέρια, τους δημοσιογράφους, τους φαν, τους ονειρεμένους, τους φαντασμένους και τους απροσάρμοστους. Αυτή η ομάδα ανθρώπων κινείται ανάμεσα των διάφορων χώρων και γεγονότων του φεστιβάλ, συμπεριλαμβανομένου του αερολιμένα, τα στούντιο, τα δωμάτια των μοτέλ, τα νοσοκομεία, τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης και τις αίθουσες συναυλιών. Όλα τα άτομα έχουν έρθει σε αυτήν την πόλη για διαφορετικούς λόγους. Ο Άλτμαν δηλώνει ότι το Νάσβιλ, η πόλη, ήταν ο μικρόκοσμος του Χόλιγουντ της εποχής και η ταινία είναι ένα πανόραμα του Αμερικάνικου πολιτισμού με μια ηθική και πολιτική ματιά.

Το «Νάσβιλ» διαδραματίζεται σε δύο σημαντικά σκηνικά: το πρώτο είναι η πόλη και η πλούσια μουσική κληρονομιά της και το δεύτερο είναι το πιο αγαπημένο παιχνίδι της Αμερικής, η πολιτική. Η ιστορία διαδραματίζεται στις ημέρες που προηγούνται τις κυβερνητικές εκλογές για τον κυβερνήτη του Tενεσσύ. Ο εκκεντρικός υποψήφιος, Hal Philip Walker έχει καταλάβει την πόλη. Αντιπροσωπεύει όλα αυτά που απορρίπτονται από τα σημαντικότερα συμβαλλόμενα κυβερνητικά στελέχη, παραδείγματος χάριν τροποποιώντας τον εθνικό ύμνο και απομακρύνοντας όλους τους «βρώμικους» δικηγόρους από το Κογκρέσο. Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια μεταπολεμική περίοδο του πολέμου του Βιετνάμ, ακολουθώντας την δολοφονία του Τζόν Φ. Κένεντι και τα γεγονότα του σκανδάλου στο Γουότερ Γκέιτ. Ήταν μια εποχή όπου η αμερικανική πολιτική και κοινωνία περνούσε μια σημαντική κρίση και αμφιβολία. Αυτή η πολιτική συνάθροιση εισβάλλει στην πόλη του Νάσβιλ καθώς και στην ταινία την ίδια όπου φορτηγά με μεγάφωνα, εμβλήματα και αυτοκόλλητες ετικέτες, και άνθρωποι που υποστηρίζουν τον Walker εμφανίζονται εισβάλλοντας έτσι μέσα στην οθόνη.Ο ιδανικός θεατής του «Νάσβιλ» πρέπει να είναι αθώος, τρωτός και παρατηρητικός, ένας συμμετέχοντας παρατηρητής. Το μοναδικό σκηνοθετικό ύφος και τεχνική του Ρόμπερτ Άλτμαν ενισχύει την αίσθηση του ρεαλισμού στην ταινία και επιτρέπει στο ακροατήριο να ακολουθήσει εύκολα την περίπλοκη πλοκή των 24 διαφορετικών χαρακτήρων. Η δημιουργία της αίσθησης του ρεαλισμού είναι ουσιαστική για το ακροατήριο δεδομένου ότι διευκρινίζει τα μηνύματα και τις ιδέες για την Αμερικάνικη κοινωνία

Η Helen Keyssar στο βιβλίο της «Η Αμερική του Robert Altman» (1991) γράφει:

«Ο Άλτμαν αναγνωρίζει ότι [οι Αμερικανοί] απολαμβάνουμε την απελπισία μας για το ποιοι πραγματικά είμαστε. Οι ταινίες του Άλτμαν περιγράφουν έναν πολιτισμό και τους κατοίκους της που κολλιούνται σαν την κορυφή ενός λασπωμένου βούρκου που αποφεύγει να βυθιστεί μόνο και μόνο από τη δύναμη της ιδίας διαιωνισμένης περιστροφής της».

Οι θεατές της ταινίας «Νάσβιλ» εκτίθενται σε σκηνές που περιλαμβάνουν διαφθορά και δωροδοκία στην αμερικανική πολιτική και σόου μπίζνες, ρατσισμός, σεξισμός, και ακραία βία. Οι περισσότερες ταινίες του Hollywood είναι εύκολες να ξεχαστούν και καθώς επίσης και τα μηνύματά τους. Αντίθετα το «Νάσβιλ» και γενικώς όλες οι ταινίες του Άλτμαν δεν είναι εύκολο να ξεχαστούν, ακριβώς επειδή επαναδιαπραγματεύονται και αναλύονται οι αποσυνδέσεις και συνδέσεις των Αμερικανών στον αμερικανικό πολιτισμό. Όλα αυτά τα θέματα απεικονίζονται με έναν πολύ ρεαλιστικό τρόπο και με ένα ντοκυμαντερίστικο ύφος που ενισχύει την αίσθηση της αξιοπιστίας. Το ισχυρότερο θεματικό στοιχείο σε αυτήν την ταινία είναι ότι οι πολιτικοί και οι άνθρωποι του σόου μπίζνες είναι όμοιοι μεταξύ τους.

Ο Άλτμαν παρουσιάζει τα προβλήματα της Αμερικής, τους ήρωές της και τους εχθρούς της. Προσπαθεί να προειδοποιήσει την Αμερικής ότι κάτι έχει πάει στραβά κατά μήκος της ιστορίας της. Μέσω του αριστουργήματός του οι θεατές ταξιδεύουν σε έναν τρελό κόσμο μουσικής και της πολιτικής και ιστοριών διαφόρων ανθρώπων. Δοξάζει και δυσφημεί την Αμερική. Σε περιόδους προβλημάτων και πολέμων προσπαθεί να παρουσιάσει ποιο κράτος διευθύνει την αμερικανική κοινωνία είναι που οδεύει. Το τελικό μοντάζ της ταινίας μας δείχνει τον πληθυσμό του Νάσβιλ που τραγουδάει μετά από ένα τραγικό γεγονός μαζί με το μόλις νέο αστέρι Albuquerque, που μέσα σε λίγα λεπτά παίρνει την θέση της προηγούμενης, το τραγούδι «Εμένα δεν με νοιάζει»/ “It don’t worry me” και επιτρέπει τον θεατή να συνδέσει τα λόγια του τραγουδιού με τους ανθρώπους που το τραγουδούν. Γονείς, παιδιά, έφηβοι, ηλικιωμένοι τραγουδούν μαζί. Το τραγούδι ποτέ πραγματικά τελειώνει, απλά ο ήχος εξασθενεί ενώ η κάμερα αφήνει τον κόσμο και πανάρει προς τον ουρανό σε μια ένδειξη της αντανάκλασης και τη συνέχιση της ιδίας αυτής κατάστασης στην Αμερική.

Η ταινία «Νάσβιλ» είναι μια πολιτική εκστρατεία με ψυχαγωγική αξία. Όλα τα θέματα που εξερευνούνται στην ταινία, απεικονισμένα με την μοναδική σκηνοθετική ματιά και δομή του Άλτμαν είναι απλά παρμένα από την ίδια την ζωή. Ο ‘Αλτμαν είπε σε μια από τις συνεντεύξεις του ότι είναι ένας τρόπος να παρουσιαστεί η άποψη, και η δική του, για το πολιτικό κλίμα της Αμερικής της δεκαετίας του ‘70. Στιγμιαία επιτυχία, βία, γυναίκες στην απελπισία, πόλεμος, μοναξιά. Τελικά αυτή η ταινία μπορεί κάποιος να την καταλάβει και να την απολαύσει αληθινά μόνο εάν ακούσει τα λόγια του Gibley στο βιβλίο του «Αυτό δεν με ανησυχεί»:

«Δική σας είναι η ταινία: απελευθερώστε το μυαλό σας, ξεχάστε τα πάντα που ξέρατε για το Χόλιγουντ’.»

Κωνσταντίνος Βασίλαρος