ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

Η ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

ΜΕΡΑ ΑΓΩΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

 

Πριν 150 χρόνια, στη Νέα Υόρκη, οι εργάτριες στην κλωστοϋφαντουργία απεργούσαν μαζικά διεκδικώντας τα εργατικά τους δικαιώματα, τα οποία ήταν η αξιοπρέπεια στη δουλειά, καλύτερο μεροκάματο, το οποίο να πλησιάζει αυτό των αντρών, αφού η εργασία ήταν ίδια με αυτών. Είχαν προηγηθεί, βεβαίως, κινήματα υπέρ της ισότητας της γυναίκας με τον άντρα, τα οποία κατόπιν ονομάστηκαν «φεμινιστικά», αρχίζοντας τις εκπτώσεις στην πολιτική και ιδεολογική σκέψη, μια ενέργεια που σχεδιάστηκε από αυτούς που έχουν βάλει σκοπό να ισοπεδώνουν τα πάντα στην ιδεολογία και την ιστορία.

Κατά συνέπεια η 8η Μαρτίου δεν είναι γιορτή, είναι ημέρα αγώνα και προβληματισμού, όπως ακριβώς και η Πρωτομαγιά. Δε γιορτάζουμε τη γυναίκα της οποίας θα αποδίδαμε αυτά τα χαρακτηριστικά: γκόμενα, σεξουαλική σύντροφο, ομορφιά, παρέα, σύντροφο στον έρωτα. Υπό αυτές τις ιδιότητες η γυναίκα γιορτάζεται κάθε μέρα! Γιορτάζουμε τη γυναίκα σα σύντροφο στον αγώνα, στη δουλειά, στο μόχθο, στα προβλήματα, στη διαβίωση, στη χαρά και στη λύπη, σα συμπαραστάτη σε όλη μας τη ζωή και, κυρίως, σαν ισότιμο μέλος της κοινωνίας μας.

Μετά από 150 χρόνια μπορούμε να δούμε πόσο πίσω μας έχουν φέρει ιδεοληψίες και λαθροχειρίες της ιδεολογίας και της ιστορίας, επιτηδευμένα μυθεύματα των ΜΜΕ, επιβολές της μόδας, τα «πνεύματα των καιρών», τελικά εμείς! Η γυναίκα έχει καταντήσει το σώμα που μας προσφέρει ηδονή, ένα μπιμπελό δίπλα στον άνδρα. Υποτάχθηκε 100% σε ένα φαλλοκρατικό και πατριαρχικό κόσμο που δε σέβεται αυτή που φέρνει στον κόσμο τα παιδιά του, αυτά που θα συνεχίσουν τη ζωή, την ιστορία, που θα μιλήσουν αργότερα για εμάς.

Παρόλα αυτά κάποιες γυναίκες ξεχώρισαν χωρίς ποσοστώσεις, χωρίς τη βοήθεια κανενός, αντίθετα με τον αγώνα τους να ξεπερνούν εμπόδια να είναι πάντα καλύτερες και πολύ πιο μπροστά από τους άντρες συναδέλφους τους (όπως ήταν οι Αμερικανίδες εργάτριες πρωτοπόρες από τους άντρες συναγωνιστές τους της Πρωτομαγιάς, στο Σικάγο). Εμείς, σε αυτό το σημείωμα θα σταθούμε σε γυναίκες που έχουν σταθεί στον κινηματογραφικό κόσμο και έχουν γράψει μια λαμπρή πορεία παρά τα εμπόδια που πολλοί τους έβαλαν. Θα αναφέρουμε κάποιες από αυτές σαν ένα δείγμα ποιότητας, ανθρωπιάς και πολιτισμού.

Αν ξεκινήσουμε από τον ελληνικό χώρο θα πρέπει να αναφέρουμε τη Μαρία Πλυτά, την πρώτη Ελληνίδα σκηνοθέτρια με τις πολύ καλές ταινίες, όλες με εμπορική επιτυχία, όπως ο «Βαφτιστικός» (1952), «Η δούκισσα της Πλακεντίας» (1956), «Ο λουστράκος» (1962), η οποία ξεκίνησε με τα «Αρραβωνιάσματα» (1950) και τέλειωσε με την «Άγνωστη της νύχτας» (1970), πέθανε πριν ενάμισι χρόνο, το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (αν και Θεσσαλονικιά) μόλις φέτος, μετά το θάνατό της έκανε ένα μικρό αφιέρωμα για αυτή. Να συνεχίσουμε με την Τώνια Μαρκετάκη, τη σκηνοθέτρια και αγωνίστρια του νεότερου ελληνικού κινηματογράφου, η οποία γεννήθηκε το 1942 και πέθανε το 1994, είχε προλάβει όμως να κάνει επαναστατικές ταινίες στην Αλγερία, κατά τη διάρκεια της χούντας, αλλά και τις πολύ καλές ταινίες «Ιωάννης ο βίαιος» (1973), «Η τιμή της αγάπης» (1984), αλλά και το πολύ καλό σήριαλ το «Λεμονοδάσος».

Να αναφέρουμε την εξέχουσα προσωπικότητα της Φρίντα Λιάππα, η οποία γεννήθηκε το 1948 και πέθανε το 1994. Πρόλαβε και αυτή μαζί με την Τώνια Μαρκετάκη να αναμορφώσει τον ελληνικό κινηματογράφο, να βοηθήσουν στο πολύ καλό περιοδικό «Σύγχρονος Κινηματογράφος», μαζί με τη Μαρία Γαβαλά. Η Φρίντα έκανε τις εξαιρετικές ταινίες «Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί» (1981), «Ήταν ένας ήσυχος θάνατος» (1985) και «Τα χρόνια της μεγάλης ζέστης» (1991), η οποία την έφερε σε σύγκρουση αδικαιολόγητα με τους άντρες συναδέλφους της και της στοίχισε πολύ στην υγεία της. Μαζί με αυτές να βάλουμε την Αλίντα Δημητρίου που επιμένει χρόνια τώρα να αγωνίζεται για ένα καλύτερο αύριο, στο μαζικό κίνημα, αλλά και να αποτυπώνει την πραγματικότητα με ποιητικό τρόπο στα ντοκιμαντέρ της.

Από τις συνδημιουργούς, τις ηθοποιούς να αναφέρουμε τη Μελίνα Μερκούρη, για την οποία δε χρειάζεται να πει κανείς τίποτε άλλο από ένα μεγάλο ευχαριστώ για την προσφορά της στον κινηματογράφο, το θέατρο και την πολιτική. Την Έλλη Λαμπέτη, την ηθοποιό που ομόρφυνε τη μεγάλη οθόνη με το «Κυριακάτικο ξύπνημα» ή με το «Κορίτσι με τα μαύρα», στάθηκε δίπλα και ισάξια στον πολύ σημαντικό ηθοποιό και διανοούμενο, το Δημήτρη Χορν, ούσα διανοούμενη και αυτή. Τη σεμνή προσωπικότητα της Τασσώς Καββαδίας με το δικό της ποιοτικό στιλ στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο. Την όμορφη παρουσία της Δέσπως Διαμαντίδου, τη λαμπρή προσωπικότητα που στάθηκε δίπλα στη Μελίνα και στο Ζιλ Ντασέν, έκανε λαμπρή πορεία στο θέατρο και στον κινηματογράφο και πέθανε μόνη και φτωχή στην Αθήνα πριν μερικά χρόνια.

Τις ιδιαίτερες προσωπικότητες της Γεωργίας Βασιλειάδου, στις κωμωδίες και στις τραγωδίες, στον κινηματογράφο, και της Σαπφώς Νοταρά που μας χάρισαν γέλιο και δάκρυα χαράς και λύπης στα νεανικά μας χρόνια και που εξακολουθούν να μας διασκεδάζουν μετά το θάνατό τους, με τα έργα τους. Την αιώνια μάνα, την Ελένη Ζαφειρίου, την φιγούρα που θα έλεγε κανείς ότι βγήκε από την αρχαία τραγωδία, η οποία δεν έκανε ποτέ έκπτωση της υποκριτικής της αξίας. Την όμορφη, ποιοτική και πολυτάλαντη Τζένη Καρέζη, η οποία στάθηκε πιο πάνω από τον άντρα της και έπαιξε σχεδόν σε όλη τη γκάμα των ρόλων του παλιού ελληνικού κινηματογράφο, με την ίδια επιτυχία. Την επαναστάτρια, την Κατερίνα Γώγου, η οποία δεν μπορούσε να συμβιβαστεί με τα τετριμμένα.

Ο κατάλογος είναι μακρύς. Δεν τολμούμε παρά να αναφέρουμε μερικά ονόματα ξένων προσωπικοτήτων, σαν ένα πάρα πολύ μικρό δείγμα: τη Λένι Ρίφενσταλ, την Ανιές Βαρντά, την Κατρίν Ντενέβ, την Άννα Καρίνα, την Τζίνα Λολομπρίτζιτα, τη Χάριετ Άντερσον, τη Μίρα Νάιρ, τη Μαργκερίτ Ντιράς, την Ίνγκριντ Μπέργκμαν, την Πηνελόπη Σφίρις, την Μαρία Κλωνάρη και την Κατερίνα Θωμαδάκη, τη Ζαν Μορό, τη Χάνα Σιγκούλα, την Πίνα Μάους, την Τζουλιέτα Μασίνα, την Άννα Μανιάνι, την Κλαούντια Καρντινάλε, τη Σοφία Λόρεν, την Ανίτα Έκμπεργκ… Όλες αυτές που μας ομόρφυναν τη ζωή μας χωρίς να μας ξέρουν.

Να αναφέρουμε μόνο δύο ταινίες από τις εκατοντάδες που υπάρχουν και μιλούν για τη γυναίκα με ουσιαστικό τρόπο. Την ταινία του Μάρκο Φερέρι, «Το μέλλον είναι γυναίκα» (1984) και το «Αρσενικό θηλυκό» (1966), του Ζαν-Λουί Γκοντάρ. Σαν ένα μικρό επίλογο και συγχρόνως προβληματισμό για τον αναγνώστη.

Να πούμε, τελικά, και ένα ευχαριστώ στις γυναίκες που μας βοηθούν, τη Φανή Γολέμη, σε αυτό τον ιστοχώρο, και τη Μάρθα Κοσκινά, στο συγγενικό ιστοχώρο www.theaterinfo.gr.

Γιάννης Φραγκούλης 8/3/2007