29ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΔΡΑΜΑΣ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑΣ
Το έχουμε πάρει πλέον απόφαση ότι δεν πρόκειται να δούμε το αριστούργημα τόσο στις μικρού όσο και στις μεγάλου μήκους ταινίες. Παρόλα αυτά, το επίπεδο ήταν καλό. Από τεχνικής άποψης φάνηκε ότι ξεπεράστηκαν τα προβλήματα που υπήρχαν με το πέρασμα από τον αναλογικό στον ψηφιακό τρόπο αποτύπωσης της εικόνας. Πλέον γνωρίζουν καλά και το ψηφιακό μέσο, δεν υπήρχαν προβλήματα ιδίως ήχου. Το πρόβλημα όμως είναι αλλού. Η αφήγηση δεν μπορεί να αποδοθεί όπως πρέπει, όπως ορίζουν, σε μερικές περιπτώσεις ταινιών, οι στοιχειώδεις κανόνες της αφηγηματολογίας. Υπάρχουν κάποια ερωτήματα που θα πρέπει ο σεναριογράφος να θέτει στον εαυτό του για να κάνει ένα σενάριο τουλάχιστον αξιοπρεπές. Αυτά τα ερωτήματα θα το βοηθήσουν να ορίσει τους χαρακτήρες του και, τελικά, τις ρήξεις, τις εναλλαγές και την ενδεχόμενη λύση. Στις περισσότερες ταινίες νομίζω ότι ο σεναριογράφος απλά δεν είχε μπει σε αυτή τη διαδικασία. Και αν λάβουμε υπόψη μας ότι σχεδόν σε όλες τις ταινίες ο σεναριογράφος ταυτίζεται με το σκηνοθέτη, τότε…
Θα αναφερθούμε σε κάποιες ταινίες που ξεχώρισαν για να αποφύγουμε τη γκρίνια. Η ταινία του Βασίλη Κεχαγιά, Μονή σειρά μαργαριτάρια (15΄), σε σενάριο Παναγιώτη Ιωσηφέλη, έδειχνε ότι είχε δουλευτεί το σενάριο με προσοχή. Η σκηνοθεσία ήταν πολύ προσεγμένη, ο σκηνοθέτης δεν έπεσε σε λάθη (άξονα, ασύνδετα πλάνα κ.λπ.), οι ηθοποιοί έπαιξαν καλά, τα βλέμματα και οι σιωπές έγραψαν πολύ καλά. Ο Κεχαγιάς μας έχει δείξει και στις προηγούμενες ταινίες του καλά δείγματα, ιδίως στο Cheap Dayz (2004). Στο Paperboat (18΄), η Δάφνη Λαμπρινού έγραψε και το σενάριο. Φτιάχνει αρκετά καλά τη δομή του και με κλασικό τρόπο το σκηνοθετεί. Όμως λείπει η ανατροπή πριν το τέλος της ταινίας, έτσι ώστε η ανατροπή και η λύση της δραματουργίας ταυτίζονται και το τέλος μένει μετέωρο. Κατά τα άλλα η σκηνοθεσία της ήταν πολύ προσεγμένη.
Καλή δουλειά της Ίρινα Μπόικο, στην ταινία Δίπλα στην άκρη της μπλε-μπλε θάλασσας (32΄). Το σενάριο είναι της σκηνοθέτιδας. Η Μπόικο κτίζει πολύ καλά τους χαρακτήρες της, ειδικά το κοριτσάκι και τους οδηγεί με μικρά βήματα στην ανατροπή του σεναρίου για να μπορέσει να οδηγήσει την ιστορία της σε μια λύση. Λησμονεί όμως να προσδιορίσει πιο πριν τον πατέρα, ο οποίος έχει χωρίσει τη γυναίκα του, αφήνοντας έτσι στο κενό τη ρήξη των δύο πρώην συζύγων. Η σκηνοθεσία της είναι πολύ καλή, σέβεται όλους τους κανόνες της, βλέπω ένα πρόβλημα στο μοντάζ γιατί στο μέσο της αφήγησης χάνεται ο ρυθμός. Πολύ καλή και η ίδια σαν ηθοποιός, εξαιρετική η διδασκαλία στο κοριτσάκι. Έβγαζε το συναίσθημα χωρίς να το προκαλεί. Η Μπόικο μας έχει δείξει καλά δείγματα με το Υπάρχουν λιοντάρια στην Ελλάδα; (2003) και τον Κλέφτη (2005). Την Αγγέλα Μυλωνάκη την είχαμε γνωρίσει με τη Νόνα (2001) και την είχαμε εκτιμήσει. Σε αυτή την ταινία, Bach & bouzouki (35΄) γράφει το σενάριο και κάνει ένα θέμα που λογικά θα πρέπει να το ξέρει πολύ καλά (Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία), όμως αν και η ταινία της είναι πολύ καλοφτιαγμένη (θα λέγαμε με καλλιγραφικό τρόπο) το σενάριο δεν έχει την αληθοφάνεια που θα έπρεπε, είναι ένα καλό παραμύθι χωρίς πρίγκιπες και χιονάτες. Η σκηνοθεσία της είναι καλή, αλλά ο ρυθμός, ο ανάλογος σε τέτοιες ταινίες, δεν κρατιέται μέχρι το τέλος.
Η ταινία του Χρήστου Νικολέρη, πάλι σε σενάριο Ιωσηφέλη, Νάρκες (15΄), πιάνει ένα θέμα επίκαιρο και σχετικά πρωτότυπο. Οι λαθρομετανάστες που πέφτουν σε ένα ναρκοπέδιο, όμως το τραβά σε τέτοιο βαθμό που το παράλογο της κατάστασης (λαθρέμποροι, λαθρομετανάστες, ατυχήματα σε ναρκοπέδια) δεν δείχνεται με τη μέγιστη δύναμη. Ίσως η σιωπή εδώ να ήταν πιο χρήσιμη από τις κραυγές και τις εκρήξεις συναισθημάτων. Πολύ δύσκολο το θέμα του Γιώργου Παντελεάκη, Περί των όπλων κρίσις (15΄), πολύ δύσκολο να σπάσει τους κώδικες του θεάτρου και να κάνει κινηματογράφο, δεν το κατάφερε. Πάντως πρωτότυπο το θέμα του, σαν ένα θεατρικό δρώμενο θα ήταν αριστούργημα. Ο Γιάννης Σακαρίδης κάνει μια ταινία, Αλήθεια (14΄), πάλι σε ένα επίκαιρο θέμα, τις τηλεφωνικές υποκλοπές, που φαινομενικά δεν έχει τίποτε να πει, κλασικό σενάριο (του ίδιου), χωρίς ανατροπές, κλασική και άτολμη σκηνοθεσία που φτάνει στα όρια της θεατρικής, όμως στο τέλος αμφισβητεί και ο ίδιος την αφήγησή του, τους ίδιους τους χαρακτήρες του και για μια στιγμή (στην κυριολεξία) τους ανατρέπει, αφήνοντας το θεατή με ένα ερώτημα αν τα πράγματα δεν ήταν έτσι όπως έδειχναν και αν ο ρόλος του κακού και του καλού είναι αντεστραμμένοι. Για αυτή τη στιγμή, πιστεύω, η ταινία αξίζει την προσοχή μας, αφήνει ανοιχτό το τέλος.
Ενδιαφέρουσα η ιδέα του Νίκου Σύννου, Animal behaviour (6΄), ένα καλό ανιμέισιον με σωστή διάταξη των χαρακτήρων, ένα καλό κινηματογραφικό παιχνίδι που το φέρνει σε πέρας με αξιοπρέπεια. Αυτές τις ταινίες ξεχωρίσαμε από το διαγωνιστικό τμήμα στις ταινίες μυθοπλασίας. Μία ταινία από τις διαγωνιζόμενες δεν ήρθε στη Δράμα, πιθανότατα επειδή δεν ήταν έτοιμη.
Γιάννης Φραγκούλης
29ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΙΝΙΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΔΡΑΜΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑΣ