ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

36ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ Μια τίγρης που δείχνει τα δόντια της!

Το Ρότερνταμ, το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι της Ευρώπης, δε θα μπορούσε παρά να αποτελεί το ιδανικό τοπίο για την ανάπτυξη ενός πολύ ιδιαίτερου Φεστιβάλ για τα δεδομένα της Γηραιάς (αν όχι γερασμένης) ηπείρου. Προπύργιο της αλλοτινής αποικιοκρατικής δραστηριότητας της Ολλανδίας. Κοινωνία μεταναστών όπου η λευκή φυλή είναι σήμερα σχεδόν η μειονότητα. Αστικό κέντρο όπου συνυπάρχουν ουρανοξύστες και στενά διώροφα που γέρνουν προς τα μπρος. Πόλη που αν και βομβαρδίστηκε ανηλεώς κατά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, ξαναχτίστηκε με νέα, υπερσύγχρονη λογική. Πεδίο πειραματισμού σε όλες τις εκφάνσεις του πολιτισμού της χώρας, από την αρχιτεκτονική και τις Καλές Τέχνες, μέχρι τα Νέα Μέσα και την οικονομική πολιτική του κράτους (ο θρύλος θέλει την αποποινικοποίηση να έχει ξεκινήσει από ένα πάρκο στο κέντρο της πόλης, σε ένα υπαίθριο φεστιβάλ που μικρογραφούσε το Γούντστοκ, πίσω στη δεκαετία του ‘60). Αυτός ο τόπος αντιθέσεων φιλοξενεί μια διοργάνωση που ως απάντηση στα γκλαμουράτα ευρωπαϊκά Φεστιβάλ πλασάρει αυτό που κάνει την Ολλανδία περιζήτητη στους επισκέπτες ανά τον κόσμο: Την αίσθηση του οικείου και προσιτού, που την ίδια στιγμή δεν χάνει το εμπορικό του στίγμα.

 

Για του λόγου το αληθές, το πρόγραμμα άνοιξε με μία απρόσμενη επιλογή: Το «L’ Antena», ένα ασπρόμαυρο παραμύθι αναπτυγμένο σαν κόμικ της δεκαετίας του ‘50, αφηγείται την ιστορία μιας πόλης όπου όλοι οι κάτοικοι έχουν χάσει τη φωνή τους. Η εκκεντρική φόρμα της ταινίας, σε συνδυασμό με το εσχατολογικό της μήνυμα, θα μπορούσε να αποτελέσει την ιδανική εικονοποίηση του ρηθέντος που εξισώνει την αισθητική με την ηθική του μέλλοντός μας. Στην κύρια ρετροσπεκτίβα του Φεστιβάλ παρουσιάστηκε φέτος ο βασικός κορμός του έργου του Τζόνι Το, του πιο παραγωγικού εν ζωή σκηνοθέτη του μακρινού Χονγκ Κονγκ που στο σύνολο των σαράντα ταινιών του έχει πειραματιστεί με όλα τα καταγεγραμμένα κινηματογραφικά είδη - αναζητήστε το γκανγκστερικό «Running out of Time». Κι όμως, ο αδιαμφισβήτητος πρωταγωνιστής του προγράμματος δεν ήταν ο τιμώμενος σκηνοθέτης. Δεν ήταν καν οι πρωτοκλασάτοι δημιουργοί όπως ο Σίντνεϊ Πόλακ που με το ντοκιμαντέρ του «Sketches of Frank Gehry» αποτίει φόρο τιμής στο μεγάλο αρχιτέκτονα που τυγχάνει να είναι και στενός του φίλος ή ο Βέρνερ Χέρτζοκ, που στο «Rescue Dawn» συνεχίζει ένα προσχέδιο για τη ζωή του Γερμανού πιλότου, Ντίτερ Ντένγκλερ, που ξεκίνησε το 1997 στην ταινία τεκμηρίωσης «Lieter Dieter Needs to Fly». (Παρεμπιπτόντως, ο Χέρτζοκ δίνει ρέστα στο γελοιωδώς πρόχειρο, κατά τ’ άλλα, ντοκιμαντέρ «Fragments of Cinema and Philosophy», όπου με φόντο την Αδριατική επιχειρηματολογεί για το γιατί όλη η τέχνη του βασίζεται στην... καταστροφή!). Αν κάτι πρωταγωνίστησε και στη φετινή διοργάνωση, αυτό ήταν ένα κάποιο βλέμμα στην Ανατολή. Τα δείγματα της παραγωγής των χωρών της Άπω Ανατολής επιβεβαίωσαν πως το σινεμά της Δύσης έχει πολλά να μάθει από κοινωνίες που πλέον κατέχουν μια νέα γνώση, που ξεκινά από την τεχνολογική κατάρτιση και καταλήγει στη διερεύνηση της ανθρώπινης φύσης. Ο Ιάπωνας Χιρόκι Ρουίτσι παρουσίασε το «Bakushi» και το «Μ», δύο εξαιρετικές ταινίες για τη δύναμη της σεξουαλικής φαντασίωσης, την ίδια ώρα που ο Γάλλος βετεράνος, Ζαν Κλοντ Μπρισό στο «Les Anges Exterminateurs» φαντασιώνεται το γυναικείο οργασμό με τη γνωστή φλυαρία που ορίζει στερεότυπα το γαλλικό ύφος. Ο Κον Σατότσι («Οι Νονοί του Τόκιο») ενισχύει την παράδοση των anime με το «Paprika», μια ταινία για τα όνειρα μέσα σε όνειρα με δαιδαλώδες σενάριο αλλά μάλλον συμβατική ανάπτυξη. Ωστόσο, βλέπεται ιδανικά σε συνδυασμό με το «Aachi & Ssipak», που μοιάζει σαν να γυρνά την άλλη πλευρά στο δίσκο: Ο Τζο Μπουμ Τζιν που κρύβεται πίσω από την ταινία δήλωσε πως θέλει να εκμηδενίσει τον Ντίσνεϊ και τα Japanimation. Και μάλλον το καταφέρνει, θέτοντας τη δράση σε μια πόλη που λέγεται Shit City. Απείρως διασκεδαστικές οι σινεφίλ αναφορές αυτού του... μά-ν-γκα που θα μπορούσε να είναι ο Γιαπωνέζος ομόλογος του Κέβιν Σμιθ. Ο Σίνια Τσουκαμότο, άλλος Big in Japan κινηματογραφιστής που απέκτησε εσχάτως πολλούς οπαδούς και στη χώρα μας, συμμετείχε στο πρόγραμμα με το «Nightmare Detective», όπου ένας διαταραγμένος πιτσιρικάς που μπορεί να εισβάλλει στα όνειρα κάθε κοιμισμένου, βοηθά μια αστυνόμο να εξιχνιάσει μια σειρά φόνων. Όλες οι εμμονές και τα τρυκ του σκηνοθέτη είναι συμπυκνωμένα σε συσκευασία δώρου δύο ωρών.

Επιγραμματικά, τα βραβεία του Φεστιβάλ, γνωστά και ως Χρυσές Τίγρεις, απονεμήθηκαν στις εξής τέσσερις ταινίες: Στο Μαλαισιακό «Love Conquers All» της Τάι Τσούι Μούι, το Γερμανικό «The Unpolished» της Πία Μαρέ, το βραζιλιάνικο «Bog of Beasts» του Κλόντιο Ασίς και το δανέζικο «AFR» του Μόργκεν Χαρτζ Κλάπερ. Και αν τα παραπάνω φαντάζουν ως τίτλοι χωρίς νόημα, δεδομένης της απόστασης που χωρίζει το Φεστιβάλ από το κοινό αυτής της σκωληκοειδούς απόφυσης της Ευρώπης που ονομάζεται ελληνική χερσόνησος, περισσότερο νόημα αποκτά τουλάχιστον η διάθεση να εκμηδενιστεί κάπως αυτή η απόσταση. Έστω κι αν αυτό γίνει με ένα αεροπορικό εισιτήριο για τις Κάτω Χώρες.

Γκέλυ Μαδεμλή