Η ταινία μικρού μήκους
Τι είναι η ταινία μικρού μήκους ; Μια ερώτηση που, θα σας φανεί παράξενο, ακόμα δεν έχει απαντηθεί από θεωρητικούς και ιστορικούς του κινηματογράφου με σαφή και αδιαμφισβήτητο τρόπο. Ένα αυτόνομο κινηματογραφικό είδος; Κάτι σαν το διήγημα, σε αντίθεση με το μυθιστόρημα, στη λογοτεχνία; Δύο ερωτήματα που βασανίζουν αυτούς που ασχολούνται σοβαρά με τον κινηματογράφο. Και αυτό επειδή αν πρόκειται να γίνει μια προσέγγιση θα πρέπει η ταινία μικρού μήκους να προσδιοριστεί με ακρίβεια.
Για παράδειγμα: αν πούμε ότι είναι ένα αυτόνομο κινηματογραφικό είδος, τότε συνεπάγεται ότι θα είναι ένα ακόμη είδος, όπως οι αστυνομικές ταινίες ή τα θρίλερ κ.λπ. Όμως πολλές ταινίες μικρού μήκους έχουν τα χαρακτηριστικά της αφήγησης που παρατηρούμε στις ταινίες μεγάλου μήκους (δηλαδή έχουμε ταινίες τρόμου, αστυνομικές, θρίλερ, ερωτικές, περιπέτειες, κωμικές κ.λπ.), άρα δεν μπορεί να είναι ένα ακόμη κινηματογραφικό είδος. Αν δεχτούμε ότι είναι μια μικρή σε μήκος αφήγηση, τότε θα πρέπει να εξετάσουμε κατά πόσο αυτή ολοκληρώνεται σε αυτό το μικρό μήκος και μάλιστα με καλό ή ανεπαρκή τρόπο.
Το σίγουρο είναι ότι η ταινία μικρού μήκους είναι το πρώτο βήμα του σπουδαστή, του αρχάριου, το πεδίο όπου κανείς δοκιμάζει τις δυνάμεις του για να κάνει, αργότερα, μια ταινία μεγάλου μήκους. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της είναι ο χαμηλός προϋπολογισμός. Άρα εδώ μπορεί κανείς να πειραματιστεί, να κάνει λάθη, για να τα διορθώσει, να δει το στιλ του, ακόμα να προτείνει νέους τρόπους αφήγησης, πραγματικά πρωτοποριακούς. Ουσιαστικά ο πρωτοποριακός κινηματογράφος έχει ταυτιστεί με την ταινία μικρού μήκους, τουλάχιστον στην αρχή του. Αυτή η διαπίστωση δίνει μια ξεχωριστή βαρύτητα στην ταινία μικρού μήκους γιατί είναι αυτή που θα αναπτύξει τους νέους τρόπους αφήγησης, τη νέα αισθητική, με δύο λόγια ένα νέο κινηματογράφο.
Σχεδόν όλοι οι σκηνοθέτες έχουν περάσει από την ταινία μικρού μήκους πριν να πάνε στη μεγάλου μήκους. Ορισμένοι έμειναν πιστοί σε αυτό το μικρό μήκος και δε μεταπήδησαν, στην Ελλάδα είναι πολύ λίγοι αυτοί, μετρημένοι στα δάχτυλα τους ενός χεριού. Εδώ θα κάνουμε μια καταγραφή των ταινίων μικρού μήκους, το 2005 όσες παρουσιάστηκαν στο Φεστιβάλ Δράμας, το 2006 όσες παρουσιάστηκαν και στα άλλα Φεστιβάλ που φιλοξενούν μόνο ταινίες μικρού μήκους ή και ταινίες μικρού μήκους - και είναι αρκετά πλέον αυτά τα Φεστιβάλ- γυρισμένες πολλές από αυτές με ψηφιακό τρόπο, ενώ η προβολή τους έγινε πάλι με ψηφιακό τρόπο. Μιλάμε, δηλαδή, για το πλέον φτηνό τρόπο κινηματογράφησης, που, αν ακολουθήσει τους κανόνες της κινηματογραφικής αισθητικής, μας δίνει αριστουργήματα.
Πάντως εδώ θα έχουμε την πιο πλήρη καταγραφή της εθνικής μας παραγωγής, χρήσιμη για τον ερευνητή, τον ιστορικό και τον κινηματογραφόφιλο. Τα στοιχεία καταγράφονται από τους καταλόγους των Φεστιβάλ, άρα κάποια ελλιπή στοιχεία δεν είναι επειδή εμείς δεν καταχωρήσαμε σωστά τα δεδομένα, αλλά επειδή σε αυτούς τους καταλόγους δεν έχουμε μια συστηματική καταγραφή.
Γιάννης Φραγκούλης
Η ΤΑΙΝΙΑ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ