ΠΙΣΩ

ΦΩΤΙΑ
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

ΦΩΤΙΕΣ 2009 - Η ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ

Φωτιές 2009

Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΑΝΕΜΟΣ

«Και τα δικά σου πράγματα κινδυνεύουν, αν το σπίτι του γείτονα καίγεται.»
Οράτιος

Είχα ξεκινήσει να μαζεύω υλικό για να γράψω ένα κείμενο για το ρεμπέτικο, κάτι σα μια ιστορική θεώρησή του. Όμως τα γεγονότα σε αναγκάζουν πολλές φορές να αλλάξεις γνώμη και, κατ’επειγόντως, να «τα μαζεύεις» για να γράψεις για ένα άλλο θέμα που είναι στην απόλυτη επικαιρότητα και που είναι φλέγον για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Θα αφιερώσω αυτό το κείμενο και αυτά που ακολουθούν, δίνοντας και την κινηματογραφική διάσταση του θέματος, σε όσους δοκιμάστηκαν από τις φωτιές και στους σκεπτόμενους πολίτες.

Οι φωτιές που άναψαν και κατέστρεψαν ένα σημαντικό μέρος της Αττικής, τέλη Αυγούστου 2009, αυτό είναι το θέμα στο οποίο αναφερόμαστε. Μας θύμισαν τις καταστροφικές φωτιές που το 2007 κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος της κεντρικής Πελοποννήσου, κάνοντας στάχτη ένα τεράστιο βιότοπο και ίσως το μοναδικό πόρο επιβίωσης των κατοίκων εκεί. Αυτή η φρίκη περνά και ξαναπερνά μπροστά από τα μάτια μας και οι μνήμες ξαναζωντανεύουν. Είναι αναπόφευκτο να ξαναζούμε αυτό τον εφιάλτη και αυτές οι εικόνες, οι οποίες δεν έχουν σβήσει από τη μνήμη μας, παρά τα τρία χρόνια που έχουν περάσει, να είναι εικόνες που λες ότι έχουν δραπετεύσει από ένα φιλμ που καρέ-καρέ συνθέτουν μια ταινία, σαν αυτές που βλέπουμε στις ταινίες του Χόλιγουντ που, όπως λέμε, σπέρνουν την καταστροφή.

Τα ερωτήματα που φτάνουν στην άκρη των χειλιών μας ξεκινούν με τη λέξη «γιατί». Και τα «γιατί» είναι πολλά, δεν μπορούν όμως να βρουν μια λογική εξήγηση όσο ψύχραιμοι και να είμαστε, όσο και να ψάχνουμε το θέμα. Φταίει η πολιτεία ή εμείς; Μήπως και οι δύο; Και σε ποιο βαθμό ο ένας και ο άλλος; Υπάρχει η θέληση να ψάξουμε τα αίτια και αυτούς που έχουν εγκλιματίσει, τελικά να αλλάξει η πολιτική αυτή που είναι υπεύθυνη για τέτοιου είδους καταστροφές; Ερωτήματα χωρίς απάντηση…

ΠΟΙΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ;

Και το κυριότερο, πιστεύουμε, ερώτημα είναι αυτό: Ποιος είναι ο σχεδιασμός για το ενδεχόμενο μιας πυρκαγιάς; Φυσικά δε μιλάμε για το σχεδιασμό που γίνεται όταν πιάνει φωτιά -ο οποίος είναι και αυτός ανεπαρκής- αλλά για αυτόν που θα έπρεπε να γίνει πριν να πιάσει η φωτιά.

Με άλλα λόγια: από το 2005 οι κυβερνώντες στην Ελλάδα θα μπορούσαν να είχαν εξοπλίσει τη χώρα μας με νέα πυροσβεστικά οχήματα, όμως αυτό δεν έγινε. Από τα 80 οχήματα, που είχε χρηματοδοτήσει το 2005 η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα 45 θα παραληφθούν τον Οκτώβριο του 2009!!! Κατόπιν «εορτής», δηλαδή. Όμως το θέμα δε σταματά εκεί. Η κοινότυπη φράση: «Σήμερα προσπαθούμε να σώσουμε την κατάσταση, αύριο θα σκεφτούμε για τις ευθύνες», είναι, δυστυχώς η μεγαλύτερη κοροϊδία. Από τότε, μικρό παιδί, που θυμάμαι την Ελλάδα να παραδίδεται στις φλόγες, αυτή η επόμενη μέρα δεν έρχεται ποτέ. Και το πρόβλημα συζητιέται στην επόμενη μεγάλη φωτιά…

Εδώ βρίσκουμε το μεγάλο πρόβλημα του ελέγχου. Και ο έλεγχος αυτός θα έπρεπε να είχε γίνει από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αξιωματικής ή όχι, και από τους αιρετούς τοπικούς διοικητές, την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Γιατί το «Αυτοδιοίκηση» είναι κάτι σχετικό:ο Δήμος ή η Νομαρχία δεν είναι πλήρως αυτοδιοικούμενες, αλλά άμεσα -και πολλές φορές ασφυκτικά- ελεγχόμενοι από το Κράτος, εξαρτώμενοι για τις προμήθειές τους, για τον εξοπλισμό τους, εμπλεκόμενοι έτσι σε μια γραφειοκρατία που μόνο προβλήματα δημιουργεί. Όμως ούτε και αυτοί έχουν εξασκήσει αυτό τον έλεγχο, τις πολύ έντονες αντιδράσεις και τις ασφυκτικές πιέσεις για να υλοποιηθούν οι τολμηροί σχεδιασμοί που εξαγγέλλονται τις αμέσως επόμενες μέρες.

Δεν πιέζουν για να υπάρξει ένας συντονισμένος έλεγχος που θα φτάσει στη Βουλή, όπου η αντιπολίτευση θα έπρεπε να ελέγχει και να πιέζει για λύσεις. Με αυτό τον τρόπο βλέπουμε την πλήρη αποδιάρθρωση του Κράτους, των μηχανισμών εξουσίας και ελέγχου. Αυτό το βλέπουμε καθημερινά, σε πολλά θέματα και προβλήματα της ζωής μας, όμως σε καταστάσεις οξυμένες, όπως οι φωτιές, αυτή η δομή του προβλήματος γίνεται πιο εμφανής και πιο δραματική.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ;

Για να συμπληρωθεί αυτή η εικόνα θα πρέπει να προσθέσουμε μια ακόμα ψηφίδα. Αυτή είναι η δράση και η αντίδραση του κόσμου, των πολιτών που πλήττονται και που κινδυνεύουν άμεσα. Πιο πάνω μιλήσαμε για το ότι οι ίδιοι οι πολίτες δεν πιέζουν όπως θα έπρεπε, τόσο την Τοπική Αυτοδιοίκηση όσο και την κεντρική εξουσία, για να υπάρξουν λύσεις και πρόνοια έτσι ώστε να μη δημιουργηθεί αυτό το πρόβλημα.

Είναι γεγονός ότι η πρόβλεψη είναι πιο καλή από την αντιμετώπιση σε κατάσταση κρίσης. Σε αυτό το σημείο θα δούμε μια άλλη ολιγωρία. Δεν υπήρξε τις τελευταίες δεκαετίες αυτή η εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα παλλαϊκής άμυνας. Δεν ενημέρωσε κανένας κανέναν για το τι πρέπει να κάνει στον πολύ μικρό χώρο γύρω από την ιδιοκτησία του και, μετά, στο δάσος και γενικά στο φυσικό περιβάλλον που βρίσκεται κοντά στα σπίτια τους.

Νομίζουμε ότι έτσι θα είχαν λυθεί πολλά προβλήματα. Όταν ένα κράτος δεν ενδιαφέρεται, τότε ο λαός παίρνει την τύχη στα χέρια του, πιέζοντας ανθρώπους και καταστάσεις, ψάχνοντας και βρίσκοντας λύσεις. Η γενική αδράνεια, η οποία δεν υπήρχε τα πολύ παλιά χρόνια, είναι το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος, σήμερα.

ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ

Οι ευθύνες είναι τρομερές. Η καταστροφή ανυπολόγιστη. Η κατάσταση φρίκης μόνο δάκρια σου φέρνει στα μάτια. Η οργή ξεχειλίζει. Τελικά κάνεις μια λογική σκέψη -όσο λογική μπορεί να υπάρξει τέτοιες μέρες σε τέτοιες περιστάσεις: Μήπως υπάρχει οργανωμένο σχέδιο καταστροφής; Πιστεύω ότι είμαστε μπροστά σε μια κατάσταση εθνικής μειοδοσίας. Και αν μετά τη μικρασιατική καταστροφή, στο Γουδί οδηγήθηκαν οι υπεύθυνοι ενός κόμματος, μιας ανίκανης κυβέρνησης, εδώ έχουμε κατηγορούμενο το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού κόσμου, μια ανίκανη κυβέρνηση και μια αντιπολίτευση που δεν μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες της.

Είναι δύσκολο, ή μάλλον αδύνατο, ο ίδιος ο πολιτικός κόσμος να κάνει αυτοκριτική και να αποφασίσει να αλλάξει εκ βάθρων. Δε δέχεται την κριτική, πολύ περισσότερο δε θέλει την αυτοκριτική (πρόσφατο και σημαντικό παράδειγμα η κριτική του Περικλή Κοροβέση και η αντιμετώπισή της από τους ίδιους τους συντρόφους του). Μιλάμε για μια κατάσταση εθνικής μειοδοσίας που μας βάζει μπροστά σε ένα σταυροδρόμι: Θα πρέπει να γίνει άμεσα η ανασύσταση του ελληνικού κράτους. Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να φύγουμε από τις λογικές διαχείρισης, μιας κατάστασης, και να πάμε στις λογικές δημιουργίας, ενός κόσμου πιο λογικού και πιο ανθρώπινου. Έχουμε παραλάβει έναν κόσμο και πρέπει να τον παραδώσουμε έτσι όπως τον παραλάβαμε, αν όχι καλύτερο, στις επόμενες γενιές. Είναι αδιανόητο να τον καταστρέφουμε.

Γιάννης Φραγκούλης

Φωτιά και πολιτιστικά μνημεία

Φωτιές 2009 - Η Αντιπολίτευση από τους καλλιτέχνες

ΦΩΤΙΕΣ 2009