ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | LINKS | ENGLISH

“300”

 

Ως άνθρωπος που αγαπά την ιστορία, και προσπαθεί να την μελετήσει, δεν θα μπορούσα να μη πάω να δω την ταινία «300» βασισμένη στο ομώνυμο κόμικ του Φρανκ Μίλλερ. Παρά τις κριτικές που διάβασα και τις κορώνες περί ιστορικής ανακρίβειας ήθελα να κρίνω εξ ιδίων. Πηγαίνοντας λοιπόν προσπάθησα να καθαρίσω το μυαλό μου από όποια προκατάληψη και να μην έχω οποιαδήποτε προσμονή.

Τα βασικά ήταν όπως τα περίμενα. Ως αμερικάνικη ταινία ήταν τεχνικά αρτιότατη, όπως και η πιο μεγάλη φούσκα του Χόλυγουντ (βλ. Γκοντζίλα κλπ.) δεν υπήρχε κανένα κενό στον τρόπο που έθεσαν τα μέσα για να αφηγηθούν μια ιστορία, την όποια ιστορία. Αυτό το αναγνωρίζω στους αμερικανούς.

Αισθητικά τώρα, όλος ο περιβάλλοντας χώρος που διαδραματίζεται η ιστορία ήταν εκπληκτικός, κυρίως τα χρώματα, και σε έβαζαν στην ατμόσφαιρα που είχαν σκοπό να επιτύχουν, αυτήν ενός κόμικ. Να αναφέρω εδώ την ποιητική σκηνή όπου η μάντις βρίσκεται σε έκσταση και χορεύει, θυμίζοντάς μου την υπέροχη κινέζικη ταινία υπόσχεση.

Στο σημείο τριβής τώρα, την ιστορική ακρίβεια. Διάβασα αρκετές κριτικές ή θέσεις που συνέκλιναν στην ίδια κατεύθυνση ήτοι ακόμη μια φορά το Χόλυγουντ παραποιεί την ιστορία (μάλιστα σε μια περίοδο που υπάρχει και ανοικτή διένεξη των αμερικανών με την Ανατολή και θα ήθελαν να χρησιμοποιήσουν και αυτό το θέμα ως προπαγάνδα για ίδιον όφελος).

Θα διαφωνήσω πλήρως. Από την αρχή οι συντελεστές δήλωσαν ότι δεν υπάρχει καμία ιστορική ακρίβεια στο θέμα. Και πως θα μπορούσε άλλωστε. Ο σουρεαλισμός της ταινίας (γέννημα της καταβολής του από το ομώνυμο κόμικ) δεν σε αφήνει να κάνεις τέτοιου είδους κριτική. Η ταινία, όταν τη πρωτοδείς κινείται ανάμεσα στον ρεαλισμό και σουρεαλισμό (και αυτό το θεωρώ επίτευγμα) χωρίς να ξενίζει αφού εξαρχής η ατμόσφαιρα σε προϊδεάζει. Αυτό το στοιχείο την κάνει όχι μόνο ευχάριστη στην παρακολούθηση αλλά και άκρως ενδιαφέρουσα ως προς τον αφηγηματικό τρόπο.

Θεωρώ όμως ότι υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο στην ταινία. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά ότι ήταν αντικειμενικός σκοπός της ταινίας αυτό το επίπεδο, περισσότερο έρχεται από τον κόσμο του κόμικ και τον συγκεκριμένο καλλιτέχνη. Αυτό είναι το επίπεδο του σουρεαλιστικού συμβολισμού.

Εδώ είναι και το μεγάλο σημείο τριβής που έχω με τους κατακριτές της ταινίας. Μου φαίνεται ότι πρέπει να έχεις κάποιες ιστορικές γνώσεις για να αποσυμβολίσεις τον σουρεαλισμό που κυριαρχεί.

Δεν ξενίζει, ας πούμε, η μορφή του Ξέρξη-γίγαντα, όταν αντιληφθείς ότι αυτή πρέπει να είναι η ιδέα που έχει ο ίδιος για τον εαυτό του, αλλά και οι άλλοι για αυτόν. Ένας γόνος θεών, ένα υπεράνθρωπο ον, ο βασιλεύ των βασιλέων, όπως τον αποκαλούν και εδώ ο συμβολισμός κινείται στο ψυχολογικό επίπεδο.

Η μορφή του Εφιάλτη δεν είναι ένα τέρας που παραπέμπει σε διαστημικές ταινίες. Ο Εφιάλτης είναι τόσο δύσμορφος όσο και η πράξη του και δεν είναι μόνο Εφιάλτης. Μέσα από αυτό το όν παρουσιάζεται και ο Δημάρατος, ο εξόριστος βασιλιάς της Σπάρτης που ακολουθεί και συμβουλεύει τον Ξέρξη. Η άσχημη μορφή και πράξη συνοδεύει τους 300 από την Σπάρτη εώς τις Θερμοπύλες. Γίνεται Εφιάλτης όταν παρουσιάζεται στον Ξέρξη και προδίδει και ξανά Δημάρατος όταν ζητά να ντυθεί με τη στολή των Περσών, μια στολή που η Σπάρτη του έχει αρνηθεί και αυτή η σκηνή λαμβάνει μέρος σε μια σκηνή χλιδής, σεξουαλικότητας και αναπηρίας.

Σαν σουρεαλιστικός συμβολισμός πρέπει να αποδοθεί και η σκηνή όπου ένας ρινόκερος, ναι ένας ρινόκερος, εφορμά ενάντια στις γραμμές των Λακεδαιμονίων (όπως είναι το ορθό και όχι Σπαρτιατών) και ένας από τους 300 τον εξουδετερώνει. Η τρομακτική δύναμη της Ασίας που εφορμά εναντίον ενός και μόνο έθνους, αυτή και αν είναι ιστορική πραγματικότητα.

Θα αναφερθώ ακόμη στην φυσική μορφή των Αθανάτων, που αποκαλύπτεται κάτω από την εντυπωσιακή μάσκα τους. Ανθρωπόμορφα τέρατα, ανίκητα από ανθρώπους. Μα αυτό δεν πίστευαν και οι Έλληνες που τους έλεγαν και «αθάνατους»; Δεν το αντιλαμβάνεται αυτό όποιος έχει διαβάσει Ηρόδοτο; Αυτόν τον φόβο δεν δημιουργούσε αυτή η στρατιά και ακόμη περισσότερο αυτό το επίλεκτο τμήμα της; Στον Ηρόδοτο αυτό είναι σαφές όσο αφορά το ψυχολογικό υπόβαθρό των Ελλήνων.

Τέλος για το γεγονός ότι ο Λεωνίδας πεθαίνει τελευταίος, ενώ όλοι γνωρίζουμε για την επική μάχη, ομηρικών διαστάσεων, που εκτυλίχθηκε για την κατοχή του άψυχου σώματός του. Μα η παρουσία του στο πεδίο της μάχης θα πεθάνει μόνο όταν πέσει και ο τελευταίος Λακεδαιμόνιος που προστατεύει και αρνείται να παραδώσει τον άψυχο πλέον βασιλιά του και όχι μόνο το ξέρουμε αλλά το νιώθουμε.

Ως κατακλείδα θα ήθελα να πω ότι πολλοί παίρνουν τη μορφή τους ανάλογα με τις πράξεις τους, τις προθέσεις τους ή/και το ψυχολογικό τους υπόβαθρο (βλ. μορφή Εφόρων και χρησμοδοτών) και αυτή είναι και η γνώμη που αποκομίζουμε εμείς οι Έλληνες για τα πρόσωπα από την ιστορία σήμερα. Άλλωστε από τότε ονομάζουμε το άσχημο όνειρο ως Εφιάλτη και πόσο, αλήθεια, άσχημη πρέπει να απεικονιστεί η μορφή του;

Πολύκαρπος Δ. Παριορίτσας

Μικρό βιογραφικό

Είμαι γεννημένος το 1969. Έχω σπουδάσει πληροφορική και εργάζομαι σε αυτόν τον τομέα. Μελετώ αρχαίους συγγραφείς και περισσότερο ιστορία. Έχω συγγράψει ένα ιστορικό μυθιστόρημα για την μάχη του Μαραθώνα, τίτλος "Μέμνησο των Αθηναίων" και είμαι στην τελική φάση των συζητήσεων για την έκδοσή του. Παράλληλα ασχολούμαι με 3d animation, έχοντας κάνει μία διαφήμιση για την τηλεόραση και ήμουν στην ομάδα που ανέπτυξε την αναπαράσταση της αρχαίας Ολυμπίας για το Ευγενίδιο Πλανητάριο καθώς και μία ταινία μηκρού μήκους "The Tin Soldier" και ένα ντοκυμανταίρ "The solar system waltz". Επίσης ασχολούμαι με ψηφιακό μονταζ και σκηνοθεσία έχοντας κάνει ένα video clip για τους 1550 "Ο ταξιδιώτης της ερήμου" και το film editing 3 ταινιών μικρού μήκους για διεθνή φεστιβάλ. Hobbies (αστρο)Φωτογραφία και ερασιτεχνική αστρονομία.

E-mail:polrfs.gr