26ο φεστιβάλ κινηματογράφου Κωνσταντινούπολης
ΣΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΜΑΣ ΕΙΧΕ... ΚΡΥΦΑΚΟΥΣΕΙ
Γράφαμε στο προηγούμενο σημείωμά μας ότι οι ταινίες που αναφέρονται στην εποχή της τούρκικης χούντας θα έπρεπε να λαμβάνουν υπόψη τους την ψυχολογική κατάσταση των κεντρικών χαρακτήρων, έτσι όπως διαμορφώνεται σήμερα, με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαμε να έχουμε τη διαχρονικότητα αυτής της κατάστασης, άρα μια ιστορική αποτίμηση, μελετώντας ένα παράδειγμα, ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων.
Μόνο μια ταινία από αυτές που είδαμε χτες ακολουθούσε αυτό το κλίμα. Πριν όμως να αναφερθούμε σε αυτή θα μιλήσουμε για τις άλλες που είδαμε, οι οποίες έχουν ένα ενδιαφέρον, σαν αντικείμενο μελέτης. Θα ξεκινήσουμε με την ταινια «Police» («Polis»), του Onur Unglu, μια παρωδία αστυνομικών ταινιών, η οποία ξεκινά δείχνοντας ότι έχει επιρροές από τον κορεάτικο και τον αμερικάνικο κινηματογράφο, στην πορεία όμως δεν μπορεί μέσα στο πνεύμα αυτών των ταινιών, να τις ανατρέψει και να τις κοροϊδέψει. Τελικά κάνει μια άστοχη κωμωδία, η οποία, σαν τελικό προϊόν, δεν στέκεται, μιλώντας για την τούρκικη αστυνομία.
Η ταινία των Yagmur και Durul Taylan, «The little apocalypse» («Kucuk kiyamet») τολμά να μας δείξει με έναν πρωτότυπο τρόπο το σεισμό που έπληξε την Κωνσταντινούπολη, μια οικογένεια ετοιμάζεται να πάει διακοπές αλλά ένας σεισμός, αρκετά μεγάλος, λαμβάνει χώρα. Τους βλέπουμε που ξεκινάνε για τις διακοπές τους, αφού δεν έχουν πάθει τίποτε από το σεισμό. Κατά τη διάρκεια των διακοπών τους συμβαίνουν πολλά παράξενα πράγματα που τους βάζουν σε δοκιμασία. Το σπίτι που μένουν είναι απέναντι από ένα νεκροταφείο. Αργότερα θα δουν ότι κάποιοι τάφοι γράφουν το όνομά τους. Ο σύζυγος σκοτώνεται σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Θα ανακαλύψουμε, όμως, προς το τέλος της ταινίας, ότι ποτέ δεν έφυγαν και όλα αυτά ήταν στη φαντασία της μητέρας, η οποία προσπαθεί να σωθεί και να σώσει τα υπόλοιπα μέλη. Αν έλειπαν πολλές υπερβολές, με τη βοήθεια του πολύ καλού μοντάζ, θα είχαμε μια εξαιρετική ταινία που θα μας μίλαγε για το όνειρο και τις επιθυμίες της γυναίκας που τελικά πέθανε αφού κατάφερε να σώσει τα παιδιά της. Με ένα πολύ τηλεοπτικό τρόπο κινηματογράφησης, με ένα πολύ παιδαριώδες σενάριο, ο Engin Ayca, στην ταινία «Suna», προσπαθεί να μιλήσει για τα όνειρα και την αγάπη, αλλά ο κινηματογράφος του δε λειτουργεί καθόλου.
Θα τελειώσουμε με την ταινία «International» («Beynelmilel»), των Sirri Sureyya Onder και Muharrem Gulmez. Εδώ έχουμε μια πάρα πολύ καλή ταινία η οποία αναφέρεται στην τούρκικη χούντα, βλέπουμε μια ερωτική ιστορία δύο νέων, μια παρέα μουσικών και μια οικογένεια οι οποίοι είναι στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Οι σκηνοθέτες κοροϊδεύουν τους στρατιωτικούς, τους παρουσιάζουν σαν αμόρφωτους και απαίδευτους, παρωδούν και τους φανατικούς αριστερούς οι οποίοι ξεχνούν να χαρούν τη ζωή, και αφήνει μια τυχαία σειρά γεγονότων να λειτουργήσει ανατρεπτικά. Τελικά, οι ανώτεροι αξιωματικοί θα καταστείλουν αυτή τη μικρή επανάσταση, η οποία έγινε άθελα των πρωταγωνιστών της. Όμως, μετά από πολλά χρόνια, το ίδιο τραγούδι, η «Διεθνής», στη μητέρα η οποία έζησε από κοντά όλα τα γεγονότα φέρνει στη μνήμη της τον πατέρα της και τον αγαπημένο της που σκοτώθηκαν τότε.
Με πολύ γλαφυρό τρόπο μας μιλά για την ανθρώπινη πλευρά, μακριά από κομματικές εμπάθειες, μέσα όμως στην πολιτική έτσι όπως τη ζει ο λαός. Μια απάντηση στη δική μας «Ouranya», του Κώστα Καπάκα, για το πως η καταπίεση βιώνεται και μένει στην ψυχή του ανθρώπου για όλο το υπόλοιπο της ζωής του. Ένας πραγματικά παγκόμιος λόγος που ξεπερνά τα όρια της Τουρκίας, γίνεται κατανοητός από όποιο θέλει να διαβάσει την ψυχή του συνανθρώπου του. Σίγουρα μια ταινία που θα κρατήσουμε στις αποσκευές μας, με την επιστροφή μας, μετά από δύο μέρες.
Γιάννης Φραγκούλης
26ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ