12o Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Μουσικά ταξίδια

Εδώ, στο τμήμα του Φεστιβάλ «Μουσική», η μουσική και οι μουσικοί πρωταγωνιστούν. Ο ρυθμός που δίνει η μουσική μπαίνει στην ταινία. Σε κρατά και σε παρασέρνει σε ένα μουσικό ταξίδι. Είναι όμως μια παγίδα: μια ταινία είναι ακόμα μια συναυλία ή μια ευκαιρία να κάνουμε ένα πολύ καλό κινηματογραφικό έργο; Αν θυμηθούμε ταινίες του dierect cinema ή του αμερικάνικου underground κινηματογράφου, που έχουν να κάνουν με τη μουσική, τότε θα βρούμε το κινηματογραφικό καλλιτεχνικό έργο. Εδώ όμως;

ΑΚΟΜΑ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΙ

Ακόμα μια φορά θα ασχοληθούμε με το Γούντστοκ. Στην ταινία του Willem Alkema, «Coming back for more», 2009, Ολλανδία-ΗΠΑ, έχουμε μια ακόμα αφήγηση για ένα από τα «τέρατα» της ανεξάρτητης μουσικής σκηνής των ΗΠΑ. Πρόκειται για το Σλα Στόουν. Το θέμα από μόνο του σε καθηλώνει. Η έρευνα του σκηνοθέτη να βρει αυτό το μουσικό, ο οποίος ξέφυγε από τα ναρκωτικά, χάθηκε από τη δημοσιότητα και δεν ήθελε ποτέ να φανεί ή να δώσει συνέντευξη, αυτή η έρευνα, ο εντοπισμός του και τελικά η κινηματογραφημένη συνέντευξη, μετά από 20 χρόνια, είναι ένα γεγονός. Αν ο σκηνοθέτης ήθελε να συνδυάσει αυτή την προσωπικότητα με την πολιτική των ΗΠΑ αυτά τα χρόνια, τον αυταρχισμό, την παγκοσμιοποίηση, αλλά και το σώου μπίζνες που ο Στόουν φοβόταν, τότε θα είχαμε μια καταπληκτική ταινία που θα λειτουργούσε σε πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις. Δεν το έκανε και μένουμε στο πολύ καλό ρεπορτάζ που μας προσφέρει.

Στην αμφισβήτηση προσανατολίζεται και η ταινία «Μεθυσμένοι από την ελπίδα» («High on hope»), 2009, Μεγάλη Βρετανία, του Piers Sanderson. Είναι η τρίτη του ταινία μεγάλου μήκους και πιάνει το πολύ ενδιαφέρον θέμα του Acid House, το οποίο ήθελε να αμφισβητήσει το κατεστημένο στην Αγγλία. Βλέπουμε συνταρακτικά ντοκουμέντα που γεφυρώνουν δύο εποχές, τη θατσερική περίοδο και τη σημερινή, τα αδιέξοδα που υπήρχαν και υπάρχουν, την εικόνα της αγγλικής κοινωνίας που έχει ελάχιστα αλλάξει. Στην ταινία υπάρχει ο παλμός της μουσικής, του πάρτι, του ενθουσιασμού. Όμως αυτό δε φτάνει για να έχουμε ένα καλό κινηματογραφικό έργο. Ο θεατής θα ήθελε κάποιες νύξεις για τις πολιτικές προεκτάσεις, να κάνει τους συνδέσμους που χρειάζεται για να χαραχθεί ένας δρόμος που θα μας βγάλει από το ιδεολογικό αδιέξοδο. Ήταν μια καλή ευκαιρία που χάθηκε.

Η ταινία του Gabriel Noble, «Το άστρο της Π. ανατέλλει» («P-Star rising»), 2009, ΗΠΑ, ψάχνει να βρει ένα δρόμο, μέσα από την αφήγηση του άμεσου τρόπου, όμως χάνεται στην απροσδιοριστία των συνεντεύξεων που περιπλέκουν τον αφηγηματικό χώρο, σε τέτοιο βαθμό που η ταινία μπλέκει το κουβάρι της σώου μπίζνες πολύ περισσότερο, αντί να ασκήσει μια κριτική, έχοντας σαν υποκείμενο ένα μικρό παιδί, την Π., που θέλει να γίνει τραγουδίστρια.

ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΑΚΑΣ

Με δύο μεγάλες προσωπικότητες και ένα πολύ σημαντικό ρεύμα της μουσικής έχουν να κάνουν οι τρεις τελευταίες ταινίες αυτού του τμήματος. Η μία από αυτές τις προσωπικότητες είναι ό Πίτερ Γκάμπριελ. Η ταινία «Ο αληθινός κόσμος του Πίτερ Γκάμπριελ» («The real world of Peter Gabriel»), 2009, Γερμανία, των Dieter Zeppenfeld και Georg Maas, βάζει το συνδετικό κρίκο μουσικής και πολιτικής. Ο Γκάμπριελ είναι γνωστός στην εναλλακτική μουσική σκηνή. Αυτό που δεν ξέραμε -τουλάχιστον οι περισσότεροι από εμάς- είναι ότι ασχολείται πλέον συστηματικά με την παραγωγή μουσικής, αναδεικνύοντας νέα μουσικά συγκροτήματα, του λεγόμενου ethnic χώρου, τα οποία δε θα είχαν ποτέ την ευκαιρία να δείξουν τη δουλειά τους. Διευθύνει μια δισκογραφική εταιρεία και μια ομάδα ατόμων που ανοίγονται πολύ στις νέες τεχνολογίες, ειδικά στο διαδίκτυο. Αυτές οι δραστηριότητες ξεδιπλώνονται έτσι ώστε σκιαγραφείται η προσωπικότητα του καλλιτέχνη, αλλά και η πολιτική-ακτιβίστικη πλευρά του. Πολύ ενδιαφέρουσα ταινία, για προβληματισμό, αν και δεν ξεφεύγει καθόλου από τον τηλεοπτικό λόγο.

Με τη σκηνή της rocksteady ασχολείται η ταινία του Stascha Bader, «Rocksteady-οι ρίζες της ρέγγε» («Rocksteady-the roots of reggae»), 2009, Ελβετί-Καναδάς. Το θέμα είναι πολύ ενδιαφέρον, ρυθμό δανείζεται η ταινία από τη μουσική, θα λέγαμε ένα πολύ καλό ρεπορτάζ που έχει πολλά να δώσει. Δεν είναι όμως κινηματογράφος, ο τηλεοπτικός λόγος, χωρίς αναφορές, μπακράουντ, αναγωγές κ.λπ., η ταινία παραμένει ένα πολύ καλό ενημερωτικό υλικό.

Θα τελειώσουμε την αναφορά μας σε αυτό το τμήμα με την ταινία της Αγγελικής Αριστομενοπούλου, «Ταξιδιάρα ψυχή», 2009 Ελλάδα. Από τον τίτλο καταλαβαίνει κανείς ότι ο Γιάννης Αγγελάκας θα είναι το θέμα. Και έτσι είναι. Η σκηνοθέτης αναλύει την πορεία του Αγγελάκα, φωτίζει την πολιτική του πλευρά, με αυτό τον τρόπο μας δείχνει το τοπίο της ελληνικής ροκ σκηνής, τουλάχιστον της περιθωριακής πλευράς της τότε, η οποία έχει γίνει πλέον σήμερα κυρίαρχη. Έτσι φαίνεται ο τρόπος που γεννήθηκε αυτό το ρεύμα, οι κινητήριες δυνάμεις που πυροδότησαν τις αλλαγές, όσον αφορά στις μεταβολές των μουσικών σχημάτων. Φτάνει μέχρι το 2008, τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, τις διαδηλώσεις και τη συναυλία του Αγγελάκα. Εκεί φάνηκε η πολιτική παρέμβαση του καλλιτέχνη και ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνεί με το κοινό. Ένα θέμα που μας άρεσε και γοητευτήκαμε με τον τρόπο που κινηματογραφήθηκε.

Γιάννης Φραγκούλης

ΜΟΥΣΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ

Το www.cinemainfo.gr είναι ένα website αφιερωμένο στην κινηματογραφική τέχνη και τους συντελεστές της. Τα πάντα για τον κινηματογράφο. Μια δημιουργία του www.internetinfo.gr