12o Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Σύγχρονο Πολωνικό Ντοκιμαντέρ

Το 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης προσπαθεί να χαρτογραφήσει το χώρο που αφιερώνει ο πολωνικός πολιτισμός στον κινηματογράφο. Έχουμε λοιπόν ένα αφιέρωμα στον Κριστόφ Κισλόφσκι, μια από τις μεγαλύτερες μορφές του πολωνικού κινηματογράφου, του οποίου οι ταινίες έχουν να κάνουν με την πραγματικότητα, χωρίς να είναι κατ’ανάγκη ντοκιμαντέρ. Μαζί με αυτόν όμως ο Αντρέι Φίντικ, Πολωνός σκηνοθέτης που δραστηριοποιήθηκε κυρίως στο ντοκιμαντέρ, παρουσιάζεται, σε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα, με αυτό τον τρόπο έχουμε το χτες και το σήμερα στην κινηματογραφική παράδοση της Πολωνίας.

ΛΙΓΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Το οδοιπορικό των Πολωνών ντοκιμαντεριστών διαμορφώθηκε μέσα από τις ιστορικοπολιτικές συνθήκες που βίωσε η χώρα, ασκώντας καταλυτική επιρροή σε έναν κινηματογράφο που ζυμώθηκε κατά τη μετάβαση από το κομμουνιστικό καθεστώς σε μια νέα ραγδαία εξελισσόμενη εποχή. Οι ταινίες τεκμηρίωσης αποτελούν για την κουλτούρα της Πολωνίας ένα σημαντικότατο κεφάλαιο, έναν πολυπρισματικό και ρεαλιστικό καθρέφτη της κοινωνίας, της ζωής και του ανθρώπου, σε αυτή τη χώρα. Το αφιέρωμα στο Σύγχρονο Πολωνικό Ντοκιμαντέρ φιλοξενεί αντιπροσωπευτικά έργα πρόσφατης παραγωγής από πολωνούς σκηνοθέτες, πολλοί από τους οποίους έχουν τιμηθεί με διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ. Κοινό σημείο αναφοράς τους, ο άνθρωπος, από τον οποίο εμπνέονται και τον οποίο «υμνούν» με συμπόνια μέσα από τον κινηματογραφικό τους φακό.

Πρωταγωνιστής των ταινιών είναι η ιστορία ως αμείλικτος διαμορφωτής του ανθρώπινου πεπρωμένου, καθημερινοί άνθρωποι που επιδιώκουν να βρουν τη θέση τους στον κόσμο, αλλά και μια κορυφαία προσωπικότητα της Έβδομης Τέχνης.

ΜΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Το εξαιρετικά αυθεντικό πορτρέτο του δασκάλου του πολωνικού κινηματογράφου, του Αντρέι Βάιντα με τίτλο «Andrzej Wajda: let's shoot!»(2009), υπογράφουν τέσσερις μαθητές του, οι Maciej Cuske, Marcin Sauter, Piotr Stasik και Thierry Paladino, απόφοιτοι της Κινηματογραφικής Σχολής του δημιουργού. Η κάμερά τους «συλλαμβάνει» το σκηνοθέτη στο πλατό της πιο προσωπικής ταινίας του, «Katyn», και σκιαγραφεί εύστοχα το μεγαλείο της προσωπικότητας του Αντρέι Βάιντα.

Ο 31χρονος Marcin Krawczyk κάνει το ντεμπούτο του με την ταινία «Six weeks» (2009). Αφηγείται με ανεπιτήδευτη συγκίνηση μια συγκλονιστική ανθρώπινη ιστορία, μέσα από μια ντελικάτη αισθητική φόρμα, καταγράφει το κρίσιμο διάστημα των έξι εβδομάδων που μεσολαβούν ανάμεσα στη γέννηση ενός μωρού και την απόφαση της μητέρας του να το δώσει για υϊοθεσία. Η ταινία τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου μικρού μήκους ντοκιμαντέρ στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ.

Ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο ακροβατεί το ντοκιμαντέρ «Chemo» (2009) του πολυβραβευμένου Pawel Lozinski, ο οποίος εισχωρεί στον μικρόκοσμο μιας ογκολογικής κλινικής και των ασθενών της που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία. Ο κινηματογραφικός φακός με επιμονή αλλά και διακριτικότητα επικεντρώνεται στα πρόσωπά τους, αποτυπώνει τους καθημερινούς διάλογούς τους, αποκαλύπτει στον θεατή μέσα από τη δική τους ματιά την πραγματική αξία και τη γοητεία της ζωής.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΕΞΙΟΤΕΧΝΙΑ

Η καθημερινότητα αποτελεί τον αφηγηματικό πυρήνα και στο γεμάτο μαύρο χιούμορ «Where the sun doesn’t rush»(2009), του Matej Bobrik, όπου ξετυλίγεται η ρουτίνα ενός μικρού χωριού που αργοπεθαίνει. Οι ηλικιωμένοι κάτοικοι υποκύπτουν στους απελπιστικά αργούς ρυθμούς ζωής και η μονοτονία τους διαταράσσεται μόνο από τις ανακοινώσεις των τοπικών αρχών, οι οποίες όχι σπάνια υπενθυμίζουν σε όλους την στενή εγγύτητα της ζωής και του θανάτου.

Η Πολωνή σκηνοθέτιδα Margorzata Bienkowska-Buehlmann κατέγραψε το 1989 τις μαρτυρίες προσφύγων που κατέφυγαν από την Ανατολική Γερμανία στην Πολωνία, ζητώντας άσυλο στην πρεσβεία της δυτικής Γερμανίας, στη Βαρσοβία. Είκοσι χρόνια αργότερα, ξαναείδε το υλικό της, και δημιούργησε την ταινία «Exit»(2009). Θύματα της ιστορίας αλλά και κύριοι της προσωπικής τους μοίρας, οι πρόσφυγες εξομολογούνται στην κάμερα τις αιτίες της φυγής τους και προσδοκούν μια καλύτερη ζωή στη νέα πατρίδα τους.

Πλούσια ποικιλία στη θεματολογία, αξιοθαύμαστη ευαισθησία στην προσέγγιση του αντικειμένου παρατήρησης και κινηματογραφική δεξιοτεχνία, τα πολωνικά ντοκιμαντέρ έχουν τη δύναμη να συγκινούν, να ενοχλούν, να δίνουν τροφή για σκέψη και να καταθέτουν μια μεστή και παγκόσμια μαρτυρία των σύγχρονων καιρών, αναδεικνύοντας τον κινηματογράφο σαν ένα μέσο κριτικής και πολιτικής τοποθέτησης.

Γιάννης Φραγκούλης

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΟΛΩΝΙΚΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Το www.cinemainfo.gr είναι ένα website αφιερωμένο στην κινηματογραφική τέχνη και τους συντελεστές της. Τα πάντα για τον κινηματογράφο. Μια δημιουργία του www.internetinfo.gr