48o ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΕΛΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ
Έχοντας προβληθεί και η τελευταία ελληνική ταινία, στις δημοσιογραφικές προβολές, μένουμε μόνο με αυτές του διεθνούς διαγωνιστικού και των υπολοίπων τμημάτων του Φεστιβάλ. Όσον αφορά στις ταινίες που προβλήθηκαν στο τμήμα Digital Wave, θα αναφερθούμε μετά τη λήξη του Φεστιβάλ. Έτσι ή αλλιώς, οι αναφορές μας θα συνεχιστούν και την επόμενη εβδομάδα, αφού δεν μπορούμε να προλάβουμε να γράφουμε για ότι γίνεται και να βλέπουμε ταινίες, αφήνουμε ένα «υπόλοιπο» για μετά τη λήξη του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Θα ξεκινήσουμε την αναφορά μας στις ελληνικές ταινίες με αυτή του Θάνου Αναστόπουλου, «Διόρθωση». Μπορούμε να δούμε σε αυτή την τελευταία δουλειά του μια σαφή πρόοδο σχετικά με την προηγούμενή του, «Όλο το βάρος του κόσμου». Παρόλα αυτά, οι χαρακτήρες του είναι σχηματικοί, δεν υπάρχουν οι συνδέσεις που θα τους ένωναν για να γίνουν ένα ενιαίο κοινωνικό σύνολο, στο πλαίσιο της κινηματογραφικής αφήγησης της ταινίας. Ακολουθεί ένα σωστό πολιτικά δρόμο τόσο όσον αφορά στο θέμα του χουλιγκανισμού όσο και σε αυτά του εθνικισμού και του ρατσισμού. Η κάμερα κινείται συνέχεια, χωρίς να δικαιολογείται αφηγηματικά πάντα αυτός ο τρόπος κινηματογράφησης. Ο φωτισμός είναι σε, ορισμένα και λίγα σημεία, πολύ κακός, ενώ σε άλλα που είναι το ίδιο άσχημος η αφήγηση το δικαιολογεί. Βλέπουμε μια ανοδική πορεία του σκηνοθέτη, κατά συνέπεια περιμένουμε την επόμενη δουλειά του, με την ελπίδα να δούμε μια πολύ καλή ταινία.
Για την ταινία του Κώστα Καπάκα, «Uranya» θα μπορούσε να πει κανείς ότι υπάρχει μια υποχώρησησεχτικά με την τελευταία του ταινία, με την οποία είχε φύγει από εδώ με 9 βραβεία. Η αφήγηση εστιάζεται στη χουντική περίοδο της Ελλάδας, δίνει μεγαλύτερο βάρος στους ερωτικούς πόθους κάποιων εφήβων, που βρίσκουν ανταπόκριση στην Ιταλίδα πόρνη που έχει ερθεί στα μέρη τους, και στην προσελήνωση του αμερικάνικου διαστημοπλοίου. Με σεναριακά προβλήματα, μια καλοφτιαγμένη ταινία. Πολύ περισσότερα προβλήματα είχαν οι «Γυναικείες συνομωσίες», του Βασίλη Βαφέα. Εδώ ένας μεσήλικας σκοτώνεται σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Πριν να πεθάνει περνά όλη η ζωή του μπροστά από τα μάτια του. Πρόσωπα και καταστάσεις μπερδεύονται, γίνεται ένα χάος έτσι ώστε αποδομείται όλη η αφήγηση χωρίς ποτέ να κατακτήσει μια ελάχιστη δομή.
Να τελειώσουμε με την ταινία «Κλέφτες», του Μάκη Παπαδημητράτου. Ο σκηνοθέτης, πριν δύο χρόνια, ήρθε στη Θεσσαλονίκη με το «Τσίου», πήρε, αναπάντεχα τρία βραβεία, μας έδειξε μια τίμια, αξιοπρεπή και καλή δουλειά, ουσιαστικά χωρίς προϋπολογισμό. Φέτος έρχεται με μια ταινία που είχε την υποστήριξη μιας εταιρείας παραγωγής και έχοντας βρει ήδη διανομή. Παρακολουθεί τη ζωή δύο κλεφτών, την προσπάθειά τους να κάνουν την καλή για να πάνε στο Άμστερνταμ, όμως, στο σπίτι που θα κλέψουν, θα βρουν μια κατάσταση που θα τους παγιδέψει και θα τους οδηγήσει τελικά στο θάνατο. Υπάρχει το θεατρικό παίξιμο που δε διακιολογείται, δηλαδή δεν υπάρχει κάτι που δεν έχει και δεν μπορεί να ειπωθεί, για να το δικαιολογήσει με αυτό το παίξιμο, όπως υπάρχουν και κάποιες υπερβολές. Παρόλα αυτά η ταινία στέκεται σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο, τουλάχιστον δε θα διώξει το θεατή.
ΟΙ ΞΕΝΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Εντυπωσιακή ήταν η αίσθηση του χιούμορ της ταινίας «Κόλπα» («Tricks»), του Andrej Jekimowski. Υπέροχος στο ρόλο του ο μικρός Στέφεκ, μας δημιουργεί πάντα εκπλήξεις, όλες ευχάριστες. Το χιούμορ πολύ λεπτό μας κάνει να γελάσουμε, να μη χλευάσουμε και, σε κάθε περίπτωση, να σατιρίσουμε κοινωνικές καταστάσεις. Μια πολωνική ταινία που μας δείχνει τη δύναμη που έχουν ακόμη οι κινηματογραφίες της Βορειοανατολικής Ευρώπης και την ανάπτυξη που μπορούν να πάρουν στο άμεσο μέλλον.
Από τη Ρωσία έχουμε και αυτή τη φορά μια όμορφη ταινία. Αυτή του Alexei Popogrebsky, «Απλά πράγματα» («Simple things»). Ο Mασλόφ είναι αναισθησιολόγος στο νοσοκομείο της Αγίας Πετρούπολης, έχει την οικογένειά του και την ερωμένη του. Προκύπτουν ξαφνικά προβλήματα τόσο με την ερωμένη του όσο και με τη γυναίκα του, αυτό όμως που θα τον ταράξει είναι το πρόβλημα με έναν ασθενή του. Ο σκηνοθέτης πέφτει στο θέμα της καθημερινής ρουτίνας, στα καθημερινά προβλήματα, εδώ της μεσαίας αστικής τάξης, όπως και σε αυτό της ρωσικής μαφίας. Μια ευκαιρία για μια εύστοχη και πολύ καλή κριτική της σύγχρονης κατάστασης στη Ρωσία.
ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΚΠΛΗΞΗ
Τελευταία είδαμε την ταινία «Τρεις στιγμές», του Πέτρου Σεβαστίκογλου. Τον είχαμε γνωρίσει με τον «Άνεμο πάνω από την πόλη», πριν πολλά χρόνια, εδώ στη Θεσσαλονίκη. Αγαπήσαμε τον τρόπο που αφηγείται και κινηματογραφεί. Ο ελλειπτικός τρόπος αφήγησής του δεν είναι χαοτικός, αλλά αυστηρά δομημένος, χρησιμοποιώντας σύμβολα και μύθους για να φτιάξει μια νέα, σύγχρονη δική του αφήγηση.
Σε αυτή την ταινία πάει ένα βήμα μπροστά. Έχουμε ένα ζευγάρι σε τρεις διαφορετικές στιγμές της ζωής τους. Συναντιούνται κάθε 20 χρόνια, όταν «οι κομήτες πέφτουν προς τη γη και οι πραγματικά ερωτευμένοι τους βλέπουν», όπως αναφέρεται στην ταινία. Τους βλέπουμε στην εφηβική ηλικία τους, μετά σε μια ώριμη περίοδο της ζωής τους, τελικά σχεδόν γέρους. Δεν μπόρεσαν να είναι μαζί. Δεν ξέρουμε αν θα τα καταφέρουν, προσπαθούν, αλλά διστάζουν. Στην πρώτη φάση (στιγμή) έχουν τη θέληση και την ορμή του νέου ανθρώπου, όμως κάποιο φρένο μπαίνει, από τον άντρα, άθελά του. Στη δεύτερη στιγμή η γυναίκα είναι αυτή που είναι υστερική και ο άντρας υπομονετικός. Ο έρωτας του εκφράζεται με το μαγείρεμα, αυτή όμως τα αμφισβητεί όλα. Στην τρίτη, τελική φάση, οι δύο, ηλικιωμένοι πλέον, είναι απογοεητευμένοι, σχετικά απόμακροι, περισσότερο η γυναίκα παρά ο άντρας. Να πούμε ότι η Ρούλα Πατεράκη και ο Γιώργος Διαλεγμένος ήταν πολύ καλοί στους ρόλους της τρίτης φάσης, όπου τα βλέματα έπαιζαν μεγάλο ρόλο παρά τα λόγια.
Δυστυχώς η ταινία δεν έχει τελειώσει ακόμα. Την είδαμε σε ένα σχέδιο εν εξελίξει, την περιμένουμε στο επόμενο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Αν ήταν τελειωμένη, με όσα έχουμε δει από αυτή και περιμένοντας ένα τέλος που θα δένει όλες τις ιστορίες, μπορούμε να πούμε ότι είναι η καλύτερη ταινία από όσες ελληνικές έχουν προβληθεί εδώ, σε αυτό το Φεστιβάλ. Για αυτή την ταινία θα επανέλθουμε σύντομα με νεότερες πληροφορίες.
Γιάννης Φραγκούλης
ΤΕΛΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ