ΠΙΣΩ

50o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Τελετή λήξης

Την Κυριακή 22 Νοεμβρίου 2009 έπεσε η αυλαία για το 50ο Φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Στον κινηματογράφο Ολύμπιον, σε μια λαμπρή τελετή, γιορτάστηκε το κλείσιμο της πρώτης πεντηκονταετίας αυτού του κινηματογραφικού θεσμού που θεμελιώθηκε από τον Παύλο Ζάννα και τους συνεργάτες του στο πολύ σπουδαίο περιοδικό «Η τέχνη στη Θεσσαλονίκη».

Αυτά τα 50 χρόνια είναι μια πορεία με δυσκολίες και ευκολίες, με ανόδους και καθόδους, με αναπτύξεις και συρρικνώσεις. Από το Ζάννα μέχρι τη Δέσποινα Μουζάκη, οι Συρράκος Δανάλης, Θανάσης Ρεντζής, Ανδρέας Τύρος (για πολύ μικρό χρονικό διάστημα) και Μιχάλης Δημόπουλος ήταν τα πρόσωπα που ανέλαβαν το τιμόνι με σκοπό να το οδηγήσουν σε ένα ασφαλή και σίγουρο λιμάνι.

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ

Θα περίμενε κανείς πιο λαμπρό εορταστικό κλίμα για τον πιο σημαντικό κινηματογραφικό φεστιβαλικό θεσμό στην Ελλάδα. Η εβδομάδα, από τις 13 μέχρι τις 22 Νοεμβρίου 2009, πέρασε όπως οι άλλες, τα περασμένα χρόνια. Η μόνη διαφορά ήταν οι πολλές βραβεύσεις που έγιναν, όπως ήδη έχουμε γράψει, σα να ήθελε τα Φεστιβάλ να ορίσει τους φίλους του και, μέσα από αυτούς, την πορεία του.

Η διαχρονικότητα όμως επιτυγχάνεται με την αναφορά στους ιστορικούς σταθμούς του Φεστιβάλ, ξεκινώντας από την πρώτη και φτάνοντας στην τελευταία μορφή του. Αυτό αποτυπώθηκε σε ένα βιβλίο, όχι στις κινηματογραφικές αίθουσες, έτσι ώστε οι Έλληνες και ξένοι κινηματογραφιστές, δημοσιογράφοι και κινηματογραφόφιλοι μα κοινωνήσουν αυτή την πορεία, να μπορέσουν να κάνουν το δικό τους απολογισμό.

Αν δούμε την πρώτη μορφή του Φεστιβάλ, την 1η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου, και τη σημερινή του, το 50ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, θα ανακαλύψουμε μια πολύ μεγάλη εξέλιξη, αλλά και διαφορετικές φιλοσοφίες και λογικές που δόμησαν ένα Φεστιβάλ, το οποίο αγωνίζεται να κατακτήσει μια θέση ανάμεσα στα πολύ σημαντικά ευρωπαϊκή και διεθνή φεστιβάλ. Αυτός ο αγώνας είναι δύσκολος. Το ελληνικό Κράτος δε βοηθά, δίνοντας μικρή χρηματοδότηση, το ίδιο το Φεστιβάλ δείχνει ότι δεν έχει κατασταλάξει στον τελικό χαρακτήρα που θέλει να έχει.

Στην πραγματικότητα ο μόνος διεθνής χαρακτήρας που μπορεί να κατακτήσει το Φεστιβάλ είναι ο βαλκανικός και, μέσα από αυτόν, το σημείο αναφοράς του βαλκανικού κινηματογράφου στη διεθνή κινηματογραφία. Αυτό έχει επιτευχθεί με την Αγορά, στις τρεις μορφές της, επί Δέσποινας Μουζάκη, καλλιτεχνικής διευθύντριας. Αυτό ήταν μια σημαντική εξέλιξη για το Φεστιβάλ.

Εμείς θα περιμέναμε όμως μια εορταστική εκδήλωση, όπως για παράδειγμα η προβολή των 50 ελληνικών ταινιών που διακρίθηκαν, με το πρώτο βραβείο, από την αρχή του μέχρι σήμερα, μια εύκολη και ανέξοδη εκδήλωση που θα έδειχνε την πορεία του Φεστιβάλ, παράλληλη με αυτή του ελληνικού κινηματογράφου, την εξέλιξη του ενός και του άλλου, όπως και την κριτική στις διάφορες Κριτικές Επιτροπές, μέσα από τη διαπίστωση αν αυτές οι βραβευμένες ταινίας αντέχουν ή όχι στο χρόνο. Δεν έγινε τίποτε από όλα αυτά. Απλά ανανεώσαμε το ραντεβού μας για την επόμενη χρονιά, με την ελπίδα να δούμε αυτό το Φεστιβάλ στη θέση που του αξίζει, χωρίς πολλά οργανωτικά προβλήματα και εσωστρέφειες.

ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΡΩΤΗΣΗΣ

Παρουσιαστής της τελετής λήξης ήταν ο ηθοποιός Χρήστος Λούλης. Καλωσόρισε τους θεατές και τους επίσημους προσκεκλημένους και τους κάλεσε σε ένα τρισδιάστατο κινηματογραφικό ταξίδι προς αναζήτηση της απάντησης στο ερώτημα που έθεσε φέτος το Φεστιβάλ, «Why cinema now?». Φινάλε θρυλικών ταινιών, κινηματογραφικές στιγμές που έχουν γράψει ιστορία, πέρασαν από την οθόνη του Ολύμπιον.

Η Δέσποινα Μουζάκη, φανερά συγκινημένη, εξέφρασε την ιδιαίτερη χαρά και την ικανοποίηση που έχει εισπράξει αυτά τα χρόνια, διευθύνοντας αυτό το Φεστιβάλ. «Είμαι χαρούμενη που το στοίχημα έχει κερδηθεί. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι μια έγκυρη, ανοιχτή, ανήσυχη, εξωστρεφής καλλιτεχνική -και όχι μόνο- γιορτή. Ό, τι κατάφερε το Φεστιβάλ, το κατάφερε με ομαλές εξελίξεις και όχι με ρήξεις. Η δημιουργική συνέχεια της διεθνούς περιόδου του αποδεικνύει ότι υπάρχουν περιθώρια εξέλιξης. Είμαι χαρούμενη που όλα αυτά τα χρόνια το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αποδείχτηκε ένας ζωντανός οργανισμός που έπιανε τα μηνύματα των τεχνολογικών και κοινωνικών εξελίξεων.».

Τόνισε: «Πίστευα και πιστεύω ότι η δουλειά που όλοι οι επαγγελματίες του χώρου μας υπηρετούμε χρειάζεται ελευθερία και ελευθερία σημαίνει καινοτομία, τέχνη, ρίσκο. Καταλαβαίνω την αγωνία των φίλων που δε βρίσκονται μαζί μας και απέχουν από το φετινό Φεστιβάλ, είναι η αγωνία που έχουμε όλοι. Η αγωνία για το παρόν και το μέλλον του κινηματογράφου, για την ύπαρξη του, τις εικόνες του, την επικοινωνία του με το κοινό, την επιβράβευση των καλύτερων. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου ενώνει τη φωνή του με τις φωνές των συναδέλφων που επέλεξαν από άλλη θέση να διεκδικήσουν τα ίδια πράγματα. Διεκδικούμε έναν νέο νόμο για τον κινηματογράφο και αναμένουμε από την πολιτεία να τηρήσει την υπόσχεση της.».

Τέλειωσε η Δέσποινα Μουζάκη: «Αισθάνομαι ικανοποιημένη που με τον Γιώργο Χωραφά πετύχαμε το Φεστιβάλ να είναι ένας θεσμός ανταγωνιστικός, πρωτοποριακός και διαρκώς αναπτυσσόμενος. Μια ήρεμη δύναμη που εξελίσσεται. Επιλέξαμε την πολυσυλλεκτικότητα από την εσωστρέφεια». Η μακροημέρευση του Φεστιβάλ για τα επόμενα 50 χρόνια, κατέληξε η καλλιτεχνική διεθύντρια, εξαρτάται από τους θεατές που δίνουν νόημα στις ταινίες του, στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης που αγαπά το Φεστιβάλ και χωρίς αυτή ο ελληνικός κινηματογράφος θα ήταν άχρωμος και ξεθυμασμένος, την πολιτεία και τους χορηγούς που στηρίζουν το Φεστιβάλ, τους δημοσιογράφους και τους κριτικούς, τους εργαζόμενους και τους εθελοντές του Φεστιβάλ που εργάζονται για να πετύχει αυτή η διοργάνωση, ενώ, όπως επεσήμανε, «το πιο μεγάλο ευχαριστώ το χρωστάμε στους δημιουργούς και τους κινηματογραφιστές, τους μοντέρ, τους παραγωγούς, σε όσους και όσες συνεισφέρουν στο υπέροχο παραμύθι του κινηματογράφου. Κλείσαμε τα 50, πάμε στο μέλλον με ορμή».

ΟΙ ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ

Η διαδικασία απονομής των βραβείων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου ξεκίνησε με πρώτο αυτό της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ). Ο πρόεδρος της ΠΕΚΚ, Ανδρέας Τύρος απένειμε το βραβείο συμβολικά στον Εξώστη Β΄, της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Στη συνέχεια, η σκηνογράφος και ενδυματολόγος Δήμητρα Λαμπρέτσα απένειμε το βραβείο τεχνικής αρτιότητας από την Ένωση Τεχνικών Ελληνικού Κινηματογράφου Τηλεόρασης-Ο.Τ. Στη συνέχεια ανέβηκε στη σκηνή ο διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων και Εταιρικής Επικοινωνίας της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, Μηνάς Μαυρικάκης για να απονείμει τα βραβεία κοινού Fischer. (Τα βραβεία μπορεί να τα διαβάσετε στο συγκεκριμένο λήμμα, στην αναφορά μας σε αυτό το Φεστιβάλ.).

Η θεαματική «εισβολή» της χορευτικής ομάδας Lindy Hop Greece διέκοψε την απονομή των βραβείων και γέμισε την αίθουσα του Ολύμπιον με χρώμα, κέφι και πολύ χορό. Οι θεατές παρακολουθούσαν εκστασιασμένοι και συμμετείχαν στο ρυθμό των swing χορευτικών της ομάδας, η οποία αναπαριστούσε τη σκηνή της γνωστής ταινίας «Swing kids». Το ξαφνικό χορευτικό διάλειμμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου τελείωσε με την εμφάνιση δύο «γερμανών» αστυνομικών του 1920, οδηγώντας τους «άτακτους» swingers έξω από την αίθουσα και εισπράττοντας το χειροκρότημα του κοινού.

Στη συνέχεια ανέβηκε στο βήμα ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο οποίος απένειμε το βραβείο «Σινεμά και Πόλη» που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 15.000 ευρώ, τόνισε ότι το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πέρασε μέσα από μια κρίση και βγήκε διπλά κερδισμένο.

Η Ιφιγένεια Ταξοπούλου, σύμβουλος του Προέδρου της Ελληνικής Βουλής σε θέματα Πολιτισμού, ανέβηκε στη σκηνή και απένειμε το βραβείο «Ανθρώπινες Αξίες» της Βουλής των Ελλήνων που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 15.000 ευρώ τονίζοντας ότι: «Εκ μέρους του Προέδρου της Βουλής, κυρίου Φίλιππου Πετσάλνικου, θα θέλαμε να ευχηθούμε μακροημέρευση και επιτυχία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο τηλεοπτικός σταθμός της Βουλής των Ελλήνων απονέμει για πέμπτη συνεχή χρονιά το βραβείο «Ανθρώπινες αξίες», σε μια ταινία της παγκόσμιας, ανεξάρτητης κινηματογραφικής παραγωγής, από το πρόγραμμα του φεστιβάλ «Ημέρες Ανεξαρτησίας». Φέτος, πρόκειται για μια ταινία που καταφέρνει, περιορίζοντας στο ελάχιστο τα εργαλεία της κινηματογραφικής αφήγησης -το χώρο, το χρόνο, τα πρόσωπα- να αποτυπώσει σε όλη της την έκταση τη φρίκη του πολέμου». Παραλαμβάνοντας το βραβείο του ο σκηνοθέτης είπε χαρακτηριστικά ότι το μόνο που περίμενε από την συμμετοχή του στο Φεστιβάλ ήταν η θερμή ανταπόκριση του κοινού – την οποία και είχε – και εξέφρασε την έκπληξη, αλλά και την χαρά του για την βράβευση αυτή.

Μετά τις πρώτες βραβεύσεις προβλήθηκε το καθιερωμένο ολιγόλεπτο βίντεο από το making of του 50ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου, στο οποίο καλλιτέχνες και δημιουργοί που επισκέφθηκαν τη διοργάνωση έδωσαν τη δική τους απάντηση στο ερώτημα «Why cinema now?». Ο Χρήστος Λούλης κάλεσε αμέσως μετά στη σκηνή τα μέλη της Κριτικής Επιτροπής για το Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα προκειμένου να απονείμουν τα βραβεία του επίσημου διαγωνιστικού του 50ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η ολοκλήρωση της απονομής των βραβείων του 50ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έφερε στη σκηνή όλους τους βραβευθέντες δημιουργούς, οι οποίοι μαζί με τον πρόεδρο του Φεστιβάλ, Γιώργο Χωραφά, και τη διευθύντρια Δέσποινα, Μουζάκη, βγήκαν μια αναμνηστική φωτογραφία γιορτάζοντας μισό αιώνα Φεστιβάλ Κινηματογράφου.

Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΑΙΝΙΑΣ

Λίγο πριν πέσει η αυλαία του 50ου Φεστιβάλ, η ηθοποιός Αν Κοσινί, πρωταγωνίστρια της ταινίας «Αγριόχορτα», του Αλέν Ρενέ που προβλήθηκε αμέσως μετά, ανέβηκε στη σκηνή και αιφνιδίασε τους θεατές βγάζοντας και πετώντας το σακάκι της, δίνοντας μια υπόσχεση πως όσα ακολουθήσουν στην ταινία θα είναι ακόμη πιο ενδιαφέροντα. Η 50η διοργάνωση έκλεισε με την προβολή της ταινίας του Αλέν Ρενέ, ανανεώνοντας το ραντεβού με το κοινό για την επόμενη χρονιά.

Την τελετή λήξης τίμησαν με την παρουσία τους ο Αλέξης Τσίπρας, Πρόεδρος Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ και του Συνασπισμού της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας, η βουλευτής επικρατείας Διονυσία Αυγερινοπούλου, ο βουλευτής Σάββας Εμινίδης, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Νεολαίας Θεσσαλονίκης Βασίλης Γάκης, o Έλληνας Πρόξενος στην Τεχεράνη Κωνσταντίνος Πασσάλης, ο Γενικός Πρόξενος της Γερμανίας Walter Leuchs, o Υποπρόξενος της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη Sezai Tolga Simsir, ο Αντιπρόεδρος του Ε.Κ.Κ. Δημήτρης Σοφιανόπουλος, ο Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών Χάρης Παπαδόπουλος, ο Διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης Julien Chiappone-Luchesi, ο Διευθυντής του Γερμανικού Ινστιτούτο Γκαίτε Θεσσαλονίκης Karl-Heinz Thalmann, ο Πρόεδρος του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Γιώργος Μυλωνάς και ο διευθυντής του Μουσείου Βασίλης Κεχαγιάς, η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Πολυξένη Βελένη, ο Διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Βαγγέλης Ιωακειμίδης, η Πρόεδρος του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κατερίνα Κοσκινά, η Διευθύντρια του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Μαρία Τσαντσάνογλου, η Διευθύντρια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Συραγώ Τσιάρα, η Πρόεδρος του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Ξανθίππη Σκαρπιά-Χόϊπελ, η αντιπρύτανης του Α.Π.Θ. Αθανασία Τσατσάκου, ο Πρόεδρος της Σχολής Κινηματογράφου Νικόλαος Τσινίκας, η καθηγήτρια στο τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Αικατερίνη Δούκα Καμπίτογλου, οι Φιλίπ Τσιάρας, Σεραφείμ Φυντανίδης, Μπήλιω Τσουκαλά, Μάκης Τρικούκης, Γιώργος Καρυπίδης, Μαίρη Μουγιακάκου, ο σκηνοθέτης Νίκος Παναγιωτόπουλος, και οι Άρης Προδρομίδης, Κατερίνα Καμάρα, Νίκος Μπιλιλής, Λάμπης Ταγματάρχης και πολλοί ακόμα εκπρόσωποι του πνεύματος και του καλλιτεχνικού χώρου.

Γιάννης Φραγκούλης

50ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ - ΤΕΛΕΤΗ ΛΗΞΗΣ