ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΜΠΕΤΟΒΕΝ
(COPYING BEETHOVEN)
Σκηνοθεσία: Ανιέσκα Χόλαντ
Παίζουν: Εντ Χάρις, Ντιάνε Κρούγκερ, Μάθιου Γκούντι, Φιλίντα Λο, Τζο Άντερσον
Διάρκεια: 108’
Νεαρά αριστούχος μουσικός που φιλοδοξεί να συνθέσει, καλείται επειγόντως να καθαρογράψει τις πρόχειρες και σκόρπιες παρτιτούρες του Μπετόβεν, ο οποίος προετοιμάζει πυρετωδώς την Ενάτη Συμφωνία του. Η σχέση τους, παρότι αρχικά προσκρούει στη δυσπιστία του Μπετόβεν, ο οποίος δεν πιστεύει ότι μπορεί να γνωρίζει μουσική μια γυναίκα, γρήγορα εξελίσσεται σε μια βαθιά φιλία...
Πρόκειται για μια πλούσια και καλοφτιαγμένη ευρωπαϊκή παραγωγή, που προσπαθεί να αρέσει σ’ όλους κι από λίγο, με αποτέλεσμα να μην ενθουσιάζει κανέναν. Ο Εντ Χάρις φυσιογνωμικά μοιάζει υπερβολικά Αμερικάνος για το ρόλο του μεγάλου γερμανού μουσουργού, η δε ερμηνεία του είναι επίσης χαρακτηριστικά υπερβολική, αλλά και επιφανειακή (για παράδειγμα, είναι κουφός μόνο όποτε το θυμάται) και κατά τη γνώμη μου δεν πείθει. Όσο για την Κρούγκερ, την ωραία Ελένη της «Τροίας», απλά περιφέρει τα κάλλη της, κάτι μάλλον αναντίστοιχο με τα υποτιθέμενα φεμινιστικά μηνύματα της ταινίας. (Συγκεκριμένα, ο Μπετόβεν συνεχώς αναφωνεί «μα, πώς είναι δυνατόν μια γυναίκα να συνθέσει», αλλά αυτή επιμένει καρτερικά, μέχρις ότου να τον πείσει να ρίξει μια ματιά στις παρτιτούρες της). Αν και το σενάριο είναι εξαιρετικά φτωχό και μάλλον κενό ιδεών, η σκηνοθεσία, χωρίς να εντυπωσιάζει, καταφέρνει να διατηρήσει την προσοχή του θεατή, συντηρώντας ένα αίσθημα εκκρεμότητας από σκηνή σε σκηνή, αλλά και εισάγοντας στοιχειωδώς μικρές, αλλά αισθητές διαφοροποιήσεις από τη συμβατική ακαδημαϊκή σκηνοθετική προσέγγιση. Αυτό που σίγουρα μένει τελικά στο θεατή από τη μέτρια αυτή ταινία είναι το δωδεκάλεπτο απόσπασμα της Ενάτης, το οποίο ακούμε σε μια εκτέλεση του 1996 από τη Βασιλική ορχήστρα του Άμστερνταμ, σε διεύθυνση Μπέρναρντ Χάιτινκ.
Παναγιώτης Κιούσης
---------------------------------------------
Από μετριοφροσύνη «πάσχουν» οι μέτριοι ή άλλως, η μετριοφροσύνη είναι ίδιο των μετρίων. Ο μεγάλος Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, γνώριζε το μέγεθός και την αξία του ως μουσικού και δεν είχε κανένα λόγο να κρυφτεί πίσω από τον μανδύα της όποιας μετριοφροσύνης. Συχνά αποκαλούμε τους μη έχοντες μετριοφροσύνη επηρμένους και ίσως, τις περισσότερες φορές, δίκαια. Ωστόσο, μπροστά στις μεγαλοφυΐες κάνουμε πίσω.
Η ταινία επικεντρώνεται στα τελευταία χρόνια της ζωής του Μπετόβεν, όταν έγραψε και την «9η Συμφωνία», σχεδόν κουφός.
Όταν έγραφε τη συμφωνία αυτή, αισθανόταν πως ο Θεός του ψιθύριζε στ’ αυτιά και ταυτόχρονα αναρωτιόταν γιατί του στερεί τη χαρά να ακούσει το πόνημά του. Ο Μπετόβεν βιαζόταν να προλάβει να ολοκληρώσει το τελευταίο έργο του, δημιουργώντας με τη μουσική του γέφυρα με το μέλλον. Με πλήρη αυτογνωσία, άλλοτε σκληρός και αυστηρός, άλλοτε γενναιόδωρος και τρυφερός, μα πάντα ευφυής, συνεργάζεται με μια γυναίκα μουσικό επί τέσσερις μέρες ώστε να παρουσιάσει ολοκληρωμένη την τελευταία συμφωνία του στο κοινό. Η δύναμη, η αποφασιστικότητα και οι μουσικές γνώσεις της Άννα Χολτζ θα παραμερίσουν τις προκαταλήψεις του Μπετόβεν και θα οδηγήσουν σε μια συνεργασία με σπουδαίο μουσικό αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα, θα δοθεί η δυνατότητα προσέγγισης ενός μυθικού προσώπου, μέσα από μια εντελώς ανθρώπινη διάσταση, που συνεπάγεται ανάδειξη όχι μόνο αρετών αλλά και ελαττωμάτων.
Η Ανιέσκα Χόλαντ απέφυγε τον σκόπελο μιας πλήρους βιογραφικής ταινίας, επιλέγοντας μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο του μεγάλου μουσουργού. Καταφέρνει, ωστόσο, να μας δείξει πτυχές του χαρακτήρα του Μπετόβεν τόσο σε σχέση με την μεγάλη μουσική του διάσταση, όσο και με την καθημερινή ανθρώπινη πλευρά του. Ως προς το σκέλος που άπτεται της αγωνίας μιας μεγάλης προσωπικότητας να προλάβει κάτι ακόμα, να αφήσει ως παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές μουσικών και όχι μόνων, η Χόλαντ τα πάει συμπαθητικά, αφού υπήρχαν ακόμη περιθώρια να αναδειχθεί περισσότερο η φλόγα που καίει αυτόν που θέλει να προλάβει να τακτοποιήσει τα της «αιωνιότητας». Όσο πιο μεγάλος, τόσο μεγαλύτερη και η αγωνία του για παρακαταθήκη και αιωνιότητα. Οι άλλοι βυθιζόμαστε αύτανδροι στην κοινότοπη ματαιοδοξία μας. Στο πρώτο μέρος παρατηρείται μια αφηγηματική χαλαρότητα. Στα θετικά και η ερμηνεία του Έντ Χάρις. Εν κατακλείδι, αξίζει να τη δει κανείς.
Γιάννης Ν. Γκακίδης
